EGZOTİKEGZOTİK
Egzotik Kuşların Temel Bakımı
Ahmet Kara
Veteriner Hekim, Uluslararası Kuş Hekimleri Derneği Üyesi
Yeni evcil bir kuş edindiniz ve nelere dikkat etmeniz gerektiği hakkında bilgi edinmek için birçok insan gibi ilk olarak internete başvurdunuz. Evcil kuşlar için hazırlanmış forumlarda zaman harcayarak gerek tecrübeli kuş sahiplerinin tavsiyelerini, gerek bu konuda hazırlanmış makaleleri okuyarak bilgi edinmeye çalıştınız. Fakat bir süre sonra verilen bu tavsiyelerin birbiriyle çelişmeye başladığını gördünüz ve gerçekte neyin doğru, neyin yanlış olduğu konusunda kararsız kaldınız.
Günümüz bilgi çağında, bilgi kirliliğinden kurtulmanız amacıyla, biz sağlık profesyonelleri tarafından rehber niteliğinde ki bu yazı dizisi sizler için hazırlandı.
Beslenme-Diyet
Kuşlarda beslenme ve beslenmeye bağlı olarak ortaya çıkan hastalıklar temel bakım konusunda dikkate almanız gereken en ama en önemli konudur. Ülkemizde marketlerde ve pet-shoplarda bulabileceğiniz evcil kuş ve papağanlar için satılan tüm yemler “markası ne olursa olsun” içerik bakımından maalesef son derece yetersizdirler.
Ülkemizde genel olarak yapılan en önemli yanlış, bir papağan veya başka bir kuş aldıktan sonra yemliğinde sadece yağlı tohumlardan oluşan bir beslenme programı oluşturmanızdır (ay çekirdeği vb); bu, yapabileceğiniz en büyük hatadır. Kuşunuzun normal doğası göz önüne alındığında, uygun bir diyet birçok sebze, meyve ve tohum yemleri içermelidir. Günümüzde kuş hekimlerinin önerdiği genel beslenme programı şöyledir:
%60-70 formüle pelet yemler, %20-30 sebzeler ve %5-10 oranında uygun meyvelerden oluşmalıdır. Maalesef ülkemizde Harrison’s Bird Food, Kaytee, Mazuri gibi türlere özel formüle pelet yem üreten profesyonel yem markaları henüz yoktur. Yapılacak en doğru şey, bu marka yemlerin mümkünse yurtdışından temini, değil ise veteriner hekiminize danışarak uygun tohum bazlı yemleri seçerek uygun bir beslenme programı oluşturmak için yardım almanızdır.
Optimum (ideal) ortam koşulları
Sıcaklık:
Sağlıklı bir kuş, 20-25 derecede oda sıcaklığını gayet rahat bir şekilde tolere edebilir. Ancak ortamdaki ani sıcaklık değişimleri hastalık semptomları gösteren bir kuş için potansiyel tehlike arz eder. Yine hasta olan kuşlar daha yüksek sıcaklık ve neme ihtiyaç duyabilirler.
Nem:
Evcil kuşlar nem artış veya düşüşlerine adapte olma konusunda yeteneklidirler, fakat bazı tropikal kuş türleri daha yüksek neme ihtiyaç duyabilirler. Bu nedenle, bu tür kuşların kanatlarının suyla sıkça spreylenmesi ile uygun nemi temin etmesi sağlanabilir.
Işık ve temiz hava:
Kuşların da diğer hayvanlar gibi direkt güneş ışığı almaları (camda filtre olmamalıdır) çok faydalı olacaktır. Uygun güneşli havalarda, gölgeli bir nokta temin etmek şartıyla kuşun kafesiyle dışarıya çıkarılması gayet uygundur. Diğer bir alternatif olarak, kuşlar için özel olarak satılan gerekli UVA ve UVB ışınları sağlayabilen geniş ışık spektrumlu floresan lambaların kullanımı ev içinde doğal gün ışığı periyotlarını taklit eder şekilde kullanılabilinir.
Kuşlar için barınaklar
Kafesler:
Evde çoğu zaman kapalı tutulmak istenen kuşlar için mümkün olan en geniş kafesleri kullanmanızı tavsiye ederiz. Kafesin kuş tarafından bükülemeyecek veya sökülemeyecek sağlamlıkta toksik olmayan materyalden ve kolay temizlenebilir, korunaklı olması gereklidir. Yeterli büyüklükteki bir kafes kuşun büyüklüğüne göre değişmekle birlikte, kuş kanatlarını açarak gergin vaziyete getirdiğinde kafeste rahatça kanat çırpabilecek genişlikte ve yine kuşun tüneğinde durur vaziyetteyken kuyruğunun kafes tabanına değmeyecek biçimde yaşamasını sağlayacak bir kafes idealdir.
Tünekler:
Temiz, kolay değiştirilebilir uygun ölçülerde, doğal, pestisit kullanılmamış ve toksik olmayan ağaç dalları kullanılmalıdır. Örneğin narenciye, okaliptüs, Avustralya çamı vb ağaç dallarından yapılmış tüneklere kuşlar hem tüneyebilir hem de bulunduğu dalı çiğneyebilir. Doğal ağaç dalları uygun olmayan şekilleri sayesinde kuş tutunurken ayağının değişik bölgelerine basınç yaparlar. Bu dallar hazırlanırken kafese uygun ölçülerde kesilmeli, deterjanla fırçalanmalı, durulanmalı ve güneşte kurutulmalıdır. Plastik tünekler kaygan oldukları ve yendiğinde medikal problemlere yol açabileceğinden, tavsiye edilmemektedir. Özellikle kumlu kağıtlar ve tünek törpüleri kuşun ayak tabanına ciddi zararlar vereceğinden kaçınılması gereken diğer tünek çeşitlerindendir. Tünekler kafesler içinde kuşun yemine ve suyuna rahatlıkla ulaşabilmesini sağlayan yerlere yerleştirilmelidirler.
Yemek ve su kapları
Derin kaplar yerine geniş çanaklar kullanmak yemeğin daha çekici sunulmasını sağlar ve kuşun yemleri yemesi için tevşik edici olur. Paslanmaz çelik, pişmiş toprak ve sert plastik malzemeler kuşun sağlığı için gereken temizlik ve dezenfeksiyon sağlandıktan sonra kullanılmalıdır. Su, bir tabakta veya kemirgen ve kobaylarda kullanılan tüplerde sunulabilinir. Kuşlar çoğunlukla fazla yer ve can sıkıntısından yiyecek kaplarını çiğnerler.
Hijyen
Kafes tabanının ve yemliklerin günlük temizliği kuşu potansiyel hastalıklardan koruyabileceği gibi, sizin kuşunuzun dışkı ve iştahını takip ederek olası hastalıklara karşı hazır durmanızı sağlar.
Kafes altlığı
Gazete kağıdı, kağıt havlular veya diğer basit kafes altı kâğıtları, genelde odun parçaları, mısır kırıntıları, kedi kumu altlıklara tercih edilmelidir. Ahşap parçaları ve talaş toz yapar ve kuşun solunum yollarını irrite eder. Gazete kağıdı gibi materyallerin kullanımı ile dışkıların sayısı ve görünümü daha kolay takip edilebilinir.
Gizlilik
Kuşların çoğu kafes içinde güvenlik hissini artıran gizlenme olanaklarından yararlanır (Örneğin kağıt veya ahşap kutu; özellikle küçük kuşlar bu yuvaları saklanma amacıyla kullanır. Bu tip kutular kafesin tavanına yakın bir şekilde tutturulabilir).
Aktivite
Uygun türler için, evde uçmak, kafesten denetimli olarak salınmak gibi egzersiz imkanları sağlanabilir. Kuşların çoğu akıllı ve aktif hayvanlardır ve kafesin evde aile aktivitesine yakın yerleştirilmesi gerekir. Fazla sosyal olmayan türler daha sakin bir yere yerleştirildiğinde rahat ederler.
Oyuncaklar
Oyuncaklar hem zihinsel egzersiz oluşturması açısından yararlıdır hem de fiziksel egzersize teşvik eder ve gaga soyulmasını kolaylaştırır. Ne var ki, oyuncaklar kuşun güvenliği düşünülerek seçilmelidir. Çiğnenebilir oyuncaklar, ağaç dalları çam kozalağı, doğal fiber ipler ve yumuşak beyaz çam maddeleri iyi oyuncak alternatifidirler. Aksesuarlar konusunda dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, oyuncakların tümü kafesteyken bile kuşun uçabileceği ve nesnelere çarpmadan hareket edebileceği yeterli alan kalmasıdır. Oyuncaklarda rotasyon yapmak kuşun oyuncaklara olan ilgisini daha uzun süre korumasını sağlar.
Mutlaka kaçınılması gerekenler
• Kumlu kağıt (törpü kağıdı) kaplı tünekler
• Kolay yutulabilir oyuncaklar ve oyuncak parçaları
• Toksik ev bitkilerine, tavan havalandırmalarına, kedi, köpek ve çocuklara ulaşma imkanı
• Kurt boksları ve mite spreyleri
Çerezler ve Gizlilik|Site Kullanım Şartları|KVKK|
Copyright © 2021 Ada Veteriner Polikliniği. Tüm Hakları Saklıdır.