KÜTÜPHANEKÜTÜPHANE
İnhalasyon Kortikosteroidler Ve Solunum Yolu Hastalıkları
Elizabeth Rozanski
DVM, Diplomate ACVIM (Small Animal) & ACVECC Tufts University
İnhalasyon kortikosteroidler kronik inflamatuvar solunum yolu hastalıklarını kontrol etmede etkili mi?
Solunum yolu hastalığı akut ya da kronik olarak sınıflandırılır. Akut solunum yolu hastalığı enfeksiyöz trakeobronşit gibi hastalıklarken, kronik solunum yolu hastalıkları arasında köpekteki kronik bronşit ve kedideki alt solunum yolu hastalığı (astım) sayılabilir. Devam eden uzun süreli tedavinin kronik durumlarda başarılı sonuç elde etmede en önemli faktör olduğunu kabul etmek gerekir. Epilepsi ya da atopi gibi hastalıklar iyileştirilmez, kontrol altına alınır ve kronik solunum yolları hastalıklarında da aynı tedavi paradigması takip edilmelidir.
Kronik solunum yolu hastalığının etiyolojisini (nedenlerini) belirlemek için, tedavi edilebilen öksürük ve solunum yolu enfeksiyonları nedenleri, aynı zamanda Mycoplasma ya da Bordetella bronchiseptica enfeksiyonu, sol atriyal genişlemenin olduğu kalp hastalığı ve ana bronşların progresif kompresyonu, larinjeal fonksiyon bozukluğu, parazit hastalığı, solunum yollarında yabancı maddenin varlığı ya da neoplastik hastalık gibi durumlar elenmelidir.İnflamatuvar Solunum Yolu Hastalığı
Prednizon gibi glükokortikoidler küçük hayvanlarda inflamatuvar solunum yolu hastalığında uygulanan terapinin temelini oluşturur. Fakat, oral kortikosteriodlerin köpeklerde, poliüri/polidipsi, kilo artışı, davranışsal değişiklikler ve hepatomegali gibi kayda değer yan etkileri vardır. Kediler glükokortikoidlerin yan etkilerine karşı daha yüksek tolerans gösterirler fakat oral glükokortikoid kullanımı, insüline bağımlı olmayan diyabet görünme sıklığıyla; repositol ürünleri de kedilerde konjektif kalp yetmezliğiyle ilişkilendirilmiştir.[1] İnhalasyon kortikosteroid (İK) ilaçları astım, diğer inflamatuvar solunum yolu hastalıkları olan insanlar için tedavinin ilk basamağıdır ve kedi ve köpeklerde stereoidlere tepki veren alt solunum yolu hastalıklarının tedavisinde kullanılması önerilmiştir. İnhalasyon β2 agonistleri (albuterol gibi) astım hastası insanlarda bronkodilatasyon için kullanılmıştır fakat son çalışmalar sık kullanımla artan ölüm oranı ve azalan terapötik etkiyi ilişkilendirmiştir.[2] İnhalasyon β2 agonistleri küçük hayvanlarda astım ve solunum yolu hastalığı olan bazı kedilerde görülen fakat tipik olarak köpeklerde görülmeyen astıma bağlı bronkokonstriksiyonun kontrol altına alınması için verilir.İnhalasyon Glukokortikoidler
İK’lerin birincil avantajı oral glükokortikoidlerle akciğere yönelik terapi hedeflendiğinde ortaya çıkan sistemik yan etkileri en aza indirgemesi ya da önlemesidir. 2008 yılında yapılan bir çalışmada, Cohn ve diğer araştırmacılar[3] İK ilaçlarının köpeklerde hipotalamik-pitutiter aksisini baskıladığını fakat bağışıklık sistemi üzerinde kısıtlı etkisi olduğunu gösterdi. İK ilaçları insanlarda diyabet riskini artırıyor fakat bu ilaçların kediler üzerindeki diyabetle ilgili etkisi güncellenmedi.
Hayvanlarda gönüllü işbirliği mümkün olmadığı için, İK ilaçlarının uygulanması, bir yüz maskesi ve hava haznesi gerektiriyor. (Figür 1).
Piyasada birçok model var fakat en sık kullanılanları AeroKat ve AeroDawg hazneleri. (trudellmed.com/animal-health). (Figür 2).
Çoğu evcil hayvanın maskeye alışmak için belli bir zamana ihtiyacı oluyor. Ek olarak, hayvan sahibi de klinik olarak az miktarlarda da olsa, inhalasyonla verilen ilaca maruz kalabilir.Hazırlık ve Dozlama
Piyasada flutikazon, beklometason, budesonid, siklesonid ve mometazon gibi birçok İK preparasyonu mevcut. Tüm İK ilaçları pahalı ve patent dışı versiyonları da şu anda yok. Küçük hayvanlarda İK kullanımıyla ilgili çalışmaların çoğu flutikazon üzerine yoğunlaştı. Kedi ve köpeklerde İK ilaçlarının ideal dozu bilinmiyor. Kedilerle yapılan bir çalışma flutikazona 44 mcg Q 12 H[5] ile başlanmasını desteklerken, bir diğeri, 250 mcg Q 24 H[6] ile başlanmasını öneriyor. Kediler için anektodal tavsiyeler 110 mcg Q 12 H’den başlayarak maksimum 440 mcg Q 12 H’ye kadar değişiklik gösteriyor. Köpeklerde İK başlangıç dozu 110 mcg Q 12 H (10 kg’a kadar olan köpekler için), 220 mcg Q 12 H (10-25 kg) ve 440 mcg Q 12 H (25 kg’dan fazla) olarak düşünülse de, bu tavsiyeleri destekleyecek dozlama bilgileriyle ilgili herhangi bir yayın yok.[7] Kedi ve köpeklerde oral glükokortikoid tedavisi 10 ila 14 gün arasında sürüyor ve ilaç azaltılarak bırakılıyor.[8] İK ilaçları ilk olarak püskürtücülü koloro-floro karbon içeren metre dozlu inhalerlar (MDİ) şeklinde bulunuyordu fakat kloro-floro karbon kullanımı ozon tabakası üzerindeki etkisi nedeniyle sona erdi. MDİ’ler şimdi püskürtücü olarak ozon tabakasına zarar vermeyen başka maddeler ya da kuru toz preparasyonlarıyla hazırlanıyor. Fakat, kuru toz preparasyonları kedi ve köpeklerde klinik açıdan faydalı değil çünkü onları kullanmak için gönüllü bir çaba gerekiyor. Flutikazon ve uzun süre etki eden β2 agonisti salmeterol içeren karışımlar piyasada mevcut ve yeni yapılan bir araştırma bu ürünlerin kedide astımın deneysel tedavisinde daha etkili olduğunu gösterdi.[9]Sonuç
Bugüne kadar İK ilaçlarının kedi ve köpekteki solunum yolu hastalıklarında oral yolla alınan prednizondan daha avantajlı olduğuna dair herhangi bir değerlendirme yapan bir çalışma yapılmadı. Fakat, veteriner hekimlerin inhalasyon ilaçlarıyla ilgili bilgi sahibi olması gerekiyor. İnhalasyon ilaçlarının avantajı daha az sistemik etki ve komplikasyon olabilir. Oral stereoidlerin üzerinde olumlu etkisi olmadığı kedi veya köpeğin İK ilaçlarına olumlu tepki verdiği durumlar nadirdir. Fakat, eğer herhangi bir hastada oral steroidler tolere edilemezse –pozitif klinik tepki verse de- İK ilaçlar faydalı olabilir.Kedi Köpek Sahiplerine İK Kullanımını Öğretmek
Veteriner hekimleri ve teknisyenlerinin İK ilaçları konusunda, hasta sahiplerine avantaj ve dezavatajlarını anlatabilmeleri açısından bilgi sahibi olması önemlidir. Veteriner ekibi hasta sahiplerini evcil hayvanda (özellikle kedide) İK ilaç kullanımıyla ilgili faydalı kaynaklara yönlendirebilmeliler. Alt solunum yolları hastalıklarının kontrol altında tutulmasıyla ilgili tavsiyeler veren en iyi çevrimiçi kaynaklardan biri “Feline Asthma with Fritz the Brave!” Kaynak -www.fritzthebrave.com
Çerezler ve Gizlilik|Site Kullanım Şartları|KVKK|
Copyright © 2021 Ada Veteriner Polikliniği. Tüm Hakları Saklıdır.