Köpeklerde Kronik Yangısal Bağırsak Hastalıkları

Köpeklerde gastrointestinal sistem hastalıklarına sık olarak rastlanmaktadır. Erken dönemde doğru tanı konulduğunda tedaviden olumlu sonuçlar elde etmek kolaylaşır ve hızlanır. Kronik yangısal bağırsak hastalığı terimi, bağırsak mukozası ve bazen bağırsak duvarının daha derin tabakalarında yangısal hücrelerin birikmesiyle karakterize bir hastalık grubunu ifade eder. İBD’nin etiyolojisi (olguya yol açan sebeplerin tümü) net olarak bilinmemektedir. Fakat çevresel etkenler, bireysel duyarlılık ve mukozal bağışıklık sistemi arasındaki ilişkinin önemli rolü olduğu bildirilmektedir. Ayrıca genetik, gıdasal, bakteriyel, allerjik, psikolojik sebebler de önemli rol oynamaktadır. İBD köpeklerde kronik ishalin en yaygın nedenlerindendir. Buna kusma da eşlik edebilir. Klinik belirtiler hastalığın şekillendiği bölgeye göre değişiklik gösterebilir. Mide ve ince bağırsak üst kısımlarında şekillenmişse sadece kusma, alt kısımlar ve kalın bağırsakta şekillenmişse ishal, tüm gastrointestinal kanalda şekillenmişse kusma ve ishal birlikte görülen semptomlardır. Hastalık belirtilerine devamlı olarak ya da aralıklarla, genellikle haftalarca, aylarca hatta bazen yıllarca rastlanmaktadır. İshalle ilgili bulgularda ıkınma, kanlı veya mukuslu dışkılamaya rastlanabilir. Bunların yanında iştahsızlık, halsizlik, ateş de ortaya çıkabilir. Ayrıca gıdasal malabsorbsiyon (emilememe) ve buna bağlı ciddi kilo kaybı gözlenir. Hastalık muhtemelen bağırsak mukozası veya boşluğundaki antijenlere karşı (bakteri, gıda gibi) aşırı duyarlılık reaksiyonu sonucu gelişmektedir. Bu durumda mukozal bütünlüğün bozulduğu, bakteriyel ve gıdasal proteinlerin bağırsak duvarını geçerek yabancı madde reaksiyonu gösterdikleri ve savunma hücrelerinin bağışıklık reaksiyonu başlattıkları düşünülmektedir. Yangısal bağırsak hastalıklarında kesin tanı mide, bağırsak veya kolon biyopsi örneklerindeki tipik histopatolojik değişimlerin belirlenmesi ile konulabilmektedir. Kesin tanıyı koyabilmek adına Ekzokrin Pankreas Yetmezliğinin elemine edilmesi gerekmektedir, çünkü aynı semptomlar bu hastalıkta da görülebilmektedir. Bunun için; yapılacak olan rutin laboratuar testlerine ek olarak mutlaka TLI (serum tripsin benzeri immunoreaktivite) seviyesi kontrol edilmelidir. TLI düzeyinin düşmesi; pankreas hastalıkları nedeniyle pankreas asiner hücrelerinden yeteri kadar tripsin salgılanmaması üzerine görülmektedir. TLI düzeyi yangısal bağırsak hastalarında normaldir. Bu hastalarda ayrıca serum folat ve kobalamin düzeyleri normal ya da azalmış olabilir. Bu azalma bağırsak mukozasındaki hasarın yerine ve şiddetine göre değişebilmektedir. Teşhise doğru giderken folat düzeyi artmış, kobalamin düzeyi azalmış olduğu durumlarda ise aşırı bakteriyel gelişim gerçekleşmiş olabileceği mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır. Ayrıca karaciğer enzimleri kontrol edildiğinde küçük oynamalar görülebilmektedir. Tanıya yardımcı olmak adına hipotroidizm ve hipertroidizm kendi başlarına kilo kaybı ve tüy kalitesinde bozulmaya sebep olabileceğinden, troid seviyesi de mutlaka kontrol edilmelidir. Yangısal bağırsak hastalığının birçok hastalık ile karıştırabileceğini görmüş bulunuyoruz. Ayrıca yukarıda saydıklarımız dışında intestinal tümörler, özellikle diffüz intestinal lenfoma göz önünde bulundurulmalıdır. Kangal melezi erkek köpek kliniğimize 05.01.2015 tarihinde kaşeksi şikayetiyle geldi. İştahı gayet iyi olmasına karşın devamlı kilo kaybediyordu. Dışkısı yumuşak kıvamlı ve şekilsizdi. Uzun zamandır kilo alamıyor hatta kaybettiği gözlemleniyordu. Öncelikle maması hipoalerjenik bir mama ile değiştirildi. Onu da iştahla yemeye devam etti. Kan tablosu incelendiğinde hemogramının normal değerlerde olduğu görüldü, karaciğer enzimlerinden AST yüksek, ALT normal değerlerde ölçüldü. Böbrek fonksiyon değerleri hemen hemen normal düzeylerdeydi. Canine TLI değeri normal sınırlar arasındaydı. Zaman içinde kan tablosu kontrol edilmeye devam edildi. Her gün yediği mama, içtiği su miktarı, dışkı kıvamı ve kilosu düzenli olarak takip edildi. Başlanan tedaviyi takriben birkaç gün içerisinde kilo almaya başladı. 22 gün önce kliniğimize ilk geldiğinde 27,5 kg iken şimdi 43 kg ağırlığında ve kilo almaya devam ediyor.

Vet. Hekim Ülker Kayabunar

Vet. Hekim Çağla Tuna

Ada Veteriner Poliklinik