Tavuklarda Bumblefoot’un Operatif Tedavisi

ÖZET Ayağına cam batması sonucu ‘’bumblefoot’’ şekillenen 1 yaşlı tavukta, ayaktaki nekroze doku inhalasyon anestezisi altında bistüri ile kesilerek uzaklaştırıldı. Bölge dikilmeden, antibiyotikli pomadla doldurularak bandaja alındı. Operasyon sonrası 7 gün oral yolla antibiyotik uygulanan tavuğun bandajı gün aşırı açılarak değiştirildi. 8.günde düzenli granulasyon dokusu tamamen oluştu ve bandaj açıldı. GİRİŞ Plantar pododermatit, kanatlılarda tedavi edilmediğinde yumuşak dokuya ve hatta kemik dokuya yayılabilen bir ayak hastalığıdır. Özellikle serbest dolaşan tavuklarda; cam, kıymık, çivi gibi cisimlerin batması sonucu zedelenen dokunun ıslak altlık veya dışkıya teması sonucu bakteriyel enfeksiyon (örn.Staphyloccocus) şekillenerek ‘’bumblefoot’’ oluşur. Ayağına cam batması sonucu, 4. gününde ayağında şişlik ve ayağına basamama şikayetiyle kliniğimize getirilen 1 yaşlı tavukta ‘’bumblefoot’’ olduğu görüldü. Lezyonlu ayakta apseleşme ve sıcaklık artışı ile nekroze doku görüldü. Röntgen görüntüleri alınarak, kırık olmadığına emin olunduktan ve genel muayene sonucu cerrahi müdahaleye uygun olduğuna karar verildikten sonra operasyon için hazırlandı. GEREÇ VE YÖNTEM ‘’Bumblefoot’’ teşhisi konan tavuk, isofluran ile inhalasyon anestezisine alındı ve operasyon esnasında yaşamsal fonksiyonları izlendi. Lezyonlu ayak öncelikle 1 litre içerisine epson tozu ve 5 cc batikon katılmış sıcak suyla bolca ıslatılarak yumuşatıldı. Yumuşayan nekroze doku, etrafından 1.5-2 cm canlı doku içerecek şekilde çepeçevre bistüri ile kesildi. Dokunun uzaklaştırılmasına cerrahi makasla kesilerek devam edildi. Nekroze doku tamamen uzaklaştırıldıktan sonra ortaya çıkan canlı dokuda kanama kontrolü emilebilir hemostatla sağlandı. Bölge dikilmeden, antibiyotikli pomatla tamamen dolduruldu. Ayak, steril gazlı bez ve elastik bandajla kapatıldı. Operasyon sonrası 7 gün boyunca 10 mg/kg enrofloksasin (Baytril %10, Bayer, TR) 24 saat arayla oral yolla kullanıldı. Post-operatif 1. günde bölgede yeni canlı dokunun oluşmaya başladığı görüldü. Gün aşırı bandaj açılarak bölgeye yeniden antibiyotikli pomat sürüldü ve 5. günde ayağını tam olarak kullanmaya ve tüneğine tutunmaya başladığı görüldü. 8.günde düzenli granulasyon dokusu tamamen oluştu. SONUÇ Kısa süreli, güvenli ve ağrısız olması sebebiyle, ‘’bumblefoot’’ teşhisi konan tavuklarda nekroze dokunun operatif olarak uzaklaştırılmasının, medikal tedavinin aksine; post-operatif 1.günde ayağını yeniden kullanma şansı ve hızlı iyileşme süreci sağlayan bir uygulama olduğu görülmüştür.