Feline Infectious Peritonitis Tedavisi

Diane D. Addie PhD, BVMS, MRCVS

ÖNEMLİ NOT: Feline infectious peritonitis tedavisine (FIP) başlamaya karar vermeden önce, kedinin gerçekten FIP olduğuna MUTLAKA EMİN OLMALISINIZ. Bu metnin yazımı sırasında, FIP tedavisi çoğunlukla immunosupresiftir (bağışıklık sistemini baskılayıcı) ve bağışıklığın baskılanması, FIP dışında bir hastalığı olan kediyi öldürecektir.

FCoV antibody/antikor testi yapmak: testin yeteri kadar hassas olması şartıyla sonuç negatif çıkarsa FIP ihtimalini eleyebilirsiniz. (Addie vd., 2015)  Hangi FCoV antikor testlerinin gerekli (ve hangilerinin yararsız) olduğunu www.catvirus.com/FCoVantibody.htm adresinde bulabilirsiniz. FIP’in en önemli değişkeni/etkeni toksoplasmozdur (toxoplasmosis): risk altında gördüğünüz kediye toksoplazma antikor testi uygulayın, örneğin dışarı çıkan kediler ya da çiğ etle beslenenler. Yine de FCoV antikor testinin pozitif olması kedinin FIP olduğunu teyit etmez. KORUMA TEDAVİDEN DAHA İYİDİR Umuyorum ki bu web seminerini dinlediğinizde FIP denilen hastalığın zorluğunu anlayacaksınız. Birçok başka hastalıkta, vücudu istila eden patojenleri, antiviraller ya da antibiyotikler yoluyla yok etmek hastanın iyileşmesiyle sonuçlanır, fakat FIP kedinin kompleks bağışıklık tepkisini kuşatan bir hastalıktır. Eğer FIP’ın hastalık oluşumunu bütünüyle anlayamazsak onu tedavi etmeyi nasıl bekleyebiliriz? Ve bu hastalık belli bir hedef hâlinde kalmaz, değişir, bulaşma/infeksiyon süresince patolojisi değişime uğrar. Bu hastalık her hasta için bir parça değişiklik gösterir, dolayısıyla da tedavinin o hastaya özel olması gerekir: herkese uyan bir çözümün söz konusu olduğu bir vaka değildir.  Bu yüzden benim fikrim FCoV infeksiyonunu iyileştirmeyi denemekten ziyade ondan korunmak daha iyidir ve korunmak hijyen ve eğitimle sağlanabilir.  

FIP’İN PATOGENEZİ

FCoV yayılması hakkındaki animasyonu buradan izleyebilirsiniz http://www.youtube.com/watch?v=rkqUjeQNEQs FIP patogenezi hakkındaki animasyonu buradan izleyebilirsiniz http://www.youtube.com/watch?v=6RyI2LI9R9Q&feature=related Özetle, feline infectious peritonitis (FIP), feline coronavirus (FCoV) bulaşmasının aşırı inflamatuvar bir sonucudur. FCoV bulaşması endirekt olarak ortak kullanılan kum kutusu ya da kum temizleme küreğindeki kalıntılar, fırça, zemin vs. yoluyla gerçekleşebilir. Virüsün vücuda girdikten sonra, önce ince bağırsaktaki epitel hücrelerde çoğaldığına inanılmaktadır, bu ani bir viremiye sebep olur (Porter vd., 2014),sonra ileum ve kalın bağırsaktan (Herrewegh vd., 1997) dışkının içine geçer. Kedilerin %90’ında virüsün bulaşması tip 1 FCoV’da birkaç ay  (Addie & Jarrett, 2001) ve tip 2 FCoV’da aşağı yukarı 2 hafta sürer.  (Stoddart vd., 1988)Kedilerin az bir bölümünde virüs monositleri ele geçirip onda çoğalabilir. Monositler, kendilerini enfekte eden Corona virüsün patajenikliğinden bağımsız olarak, içindeki viral çoğalmanın miktarını kontrol eder. (Dewerchin vd., 2005) FIP’in patojenezindeki anahtar hücre monosit/histiyosit’tir. FCoV enfekte monosit/histiyositler matriks metalloproteinaz’ı (MMP-9) (Kipar vd., 2005),tümör nekroz faktör (TNF)-α (Kipar vd., 2005; Takano vd., 2007a & 2009); interlökin (IL) -1β ve IL-6 (Goitsuka vd., 1990)serbest bırakır. MMP-9 FCoV enfekte monositlerin ekstravazasyonuna isin verir. TNF-α  FIP’in inflamatuvar yansımasının ve patogenezinin en önemli yardımcılarındandır. TNF-α büyük olasılıkla FIP’te görülen lenfopeni’nin sebebidir. (Takano vd., 2007b)TNF-α, fAPN’yı (tip II FCoV için reseptör) yukarı doğru regüle eder (Takano vd., 2007a)ve yine FCoV enfekte monositler tarafından üretilen GMCSF ve G-CSF ile birlikte, bir nötrofil sağkalım faktörüdür. (Takano vd., 2009)Daha ileri infeksiyonlarda TNF-α üretimi histiyositlerden lenfositlere kayar. (Dean vd., 2003)TNF-α’nın kronik aşırı üretimi zayıflamaya sebep olur. İnfeksiyonun erken döneminde, IL-6, hepatositleri (alpha-1 acid glycoprotein, AGP gibi) akut faz proteinlerini serbest bırakmaya teşvik eder. Hepsidin, bir tip 2 akut faz protein’dir ve demiri regule eden bir hormondur, ferroportin’e bağlanarak bağırsaktan ve histiyositlerden demir emilimini azaltır: hepcidin daha çok, IL-6’nın karşılığı olarak karaciğerde üretilir. IL-6, B lenfositlerin plazma hücreleri içinde hızla çoğalmasına ve farklılaşmasına sebep olur. (Takano vd., 2007b). FIP’lı kedilerde yüksek seviyede IL-6 bulunması, hipergamaglobulinemi sebebidir. IL-6, proşnflamatuar ya da antiinflamatuar olabilir. Bu kısa özetten anlaşılacağı üzere FIP tedavisi bir ya da birden çok kategoriye ayrılmaktadır:

Tedavi stratejisi	Örnekler
Anti-viraller	GC376
	Feline interferon omega (Virbagen Omega, Virbac)
	İnsan interferonu
	Cyclosporin A
Monositlerin ve immün	Arjinin: yani her gün gerçek et
sistemin desteklenmesi	Feline interferon omega (Virbagen Omega, Virbac)
	Polyprenyl Immunostimulant (Sass and Sass)
Antienflamatuar ilaçlar	Corticosteroids e.g. prednisolone
Ve immünsuporesyon	Meloxicam (Metacam, Boehringer Ingelheim)
	Cyclosporin A
	Thalidomide
Bağışıklık yanıtının (örn.Infliximab)	Anti-TNF-α (metronidazole); anti-TNF- α antibodies
hedefe yönelik değiştirilmesi	? Anti-IL-6 antikorları (örn. Siltuximab)
	? Curcuma longa (zerdeçal)
	? anti-MMP-9 (örn. doxycycline)
FIP anemisini gidermek	Eritropoietin/alyuvar oluşturan

Eritropoietin bu listeye eklendi çünkü rejeneratif olmayan anemi, FIP’ın sonuçlarından biridir: Aşağıda anemi hakkındaki notlara bakınız.   EFÜZİF/ISLAK FIP’İ TEDAVİ İÇİN İLK ADIM: EFÜZYONU BOŞALTIN! Abdominosentez ya da torakosentez, fiziksel olarak, proinflamatuar sitokinlerin de kaynağı olan virüs enfekte hücreleri giderecektir. Efüzyonun boşaltılması kediyi hızlı şekilde rahatlatacaktır, özellikle torakik EFÜZİF FIP’te kedi daha iyi nefes alabilecektir. Unutmayın ki kedi intakt bir mediastinuma sahiptir, o yüzden toraksın her iki tarafından da efüzyonu boşaltmanız gerekir. Hazır iğne yerindeyken feline interferon omega’yı da doğrudan virüs enfekte bölgeye tatbik edebilirsiniz. Efüzyon çoğunlukla kediyi çok baskılamadan ve sedasyon uygulamadan giderilebilir: gergin kedilerde, clipnosis (enseye klips takılması) denenebilir: ensesine kağıt klipsi ya da çamaşır mandal taktığınız takdirde kedi birkaç dakikalığına rahatlayacaktır. (Pozza vd., 2008) Efüzyonun FCoV RT-PCR (Polimeraz zincirleme tepkimesi) için gönderilmesi gerekir ki böylece FIP teşhisinin teyidi yapılabilsin. TEDAVİ PROTOKOLLERİ VE GENEL MEVCUT İLAÇ DOZAJLARI Endikasyon dışı ilaç kullanımı sırasında hasta sahibine rızası ve bilgisi olduğuna dair bir form imzalatmayı unutmayın.   ANTİVİRALLER  İNTERFERONLAR İnterferonlar , mümkün olduğunca infeksiyon bölgesine yakın yöneltilmiş haldeyken en iyi sonucu verir. Recombinant feline interferon omega (Virbagen Omega, ® Virbac, France) Feline interferon omega bir alfa interferondur ve mide asidine direnebilir. Sulandırılmış bir flakon, 4 derecede 3 hafta ya da buzlukta 6 ay dayanabilir. Efüzif/Islak FIP için dozaj: gün aşırı 1 MU*1 / kg ve ayrıca haftada 2 kez, iyileşme sağlanana ya da ölüm gerçekleşene kadar, öncelikli olarak abdominal ya da torasik kavitenin içine (yani efüzyon bölgesine) ya da deri altına. (MU: milyon ünite) Non-efüzif / Kuru FIP için dozaj:  günde 100,000 ünite feline interferon omega, peroral /ağızdan. Virbagen Omega’nın seyreltilmesi/sulandırılması Virbagen Omega (VO) 10 milyon ünitelik flakonlar halinde gelir. 1ml seyrelti ile sulandırılması gerekir. 10 adet 1ml insülin şırıngası alın, her birinin içine 0.1 ml çekin: böylece elinizde her şırıngada 1 MU VO bulunacak. 9 şırıngayı bir paket içinde dondurun. (Dondurucuda 6 aya kadar dayanacaktır.) 1 şırınga içeriği olan (0.1ml) sulandırılmış VO IFN’yi (ki şimdi 1 milyon ünite VO içeriyor), 4.9 mls salin solüsyonu ya da suya katın: bu her yarım ml için 100,000 ünite demektir. Kediye her gün, bu karışımı 0.5 ml olarak yemeğin içinde ya da yutmayı kolaylaştırmak için başını nazikçe arkaya doğru çekerek, nazikçe ağzının kenarından, dudaklarının birleşme yerinden içeri sıkın. Sulandırılmış karışım 4 derecede 21 güne kadar dayanır. İnsan interferonu alpha İnterferonlar türe özeldir, bu yüzden feline interferon kullanmak, insan interferonu kullanmaktan daha iyi bir yoldur. Ancak bazı ülkelerde sadece insan interferonu bulunmaktadır. Dozaj: Non efüzif/Kuru FIP: Günlük 30 i.u. ağızdan, 7 gün boyunca, dönüşümlü olarak. Bir hafta verilecek bir hafta verilmeyecek. Efüzif/Islak FIP: Günlük 30 i.u kullanılabilir ya da daha büyük dozlar, kas içine enjekte edilebilir (günlük 104-106 i.u. kadar). 6-7 haftada, kedi hala hayattaysa, interferon artık bu dozda işe yaramaz, çünkü kedi antikor geliştirmiş olacaktır. İnsan interferonu alpha almak için eczacınıza reçete yazmanız gerekir. Elbette, feline interferonu bulanan bölgelerde, bu tercih edilmelidir, çünkü insan interferonundan daha etkili olacaktır. GC376 Bazı kedi sahipleri bugün mevcut tedavilerin ötesine giderek en yeni tedavi imkanlarını denemek istiyor. Kedilerini GC376 ile tedavi ettirmek istediklerini belirtiyorlar: bu metnin yazıldığı tarihte (Şubat 2018) bu ilaç üzerinde klinik deney yapılmıyor. Bu konudaki gelişmelere www.sockfip.org adresinden ulaşabilirsiniz. MONOSİTLERİ/ HİSTİYOSİTLERİ VE İMMUN SİSTEMİ DESTEKLEME KEDİYE ARJİNİN SAĞLAMAK İÇİN GERÇEK ETLE BESLEME Önemli not: FIP’li kediye L-Iysine vermeyin. Arjinin kedide gerekli bir amino asittir (Morris and Rogers, 1978): üre siklusu ve monocit/histiyositlerin efektif çalışması için gereklidir. Arjinin seviyesini artırmak için kediye her gün gerçek et verin: günde bir yemek kaşığı kadar et bile fark yaratacaktır. Ya da düzenli olarak içeriğinde gerçek et bulunan kedi mamalarını kullanın (mesela Applaws&Almo Nature. Avrupa içinde Zooplus internet sitesinde mevcut. Catvirus.com sitesindeki linki kullanarak indirim sağlayabilirsiniz.)   POLYPRENYL IMMUNOSTIMULANT – Yalnızca non-efüzif/kuru FIP tedavisinde PPI’nin FIP’li kediler üzerinde plasebo kontrollü klinik deney sonuçlarına dair yayınlanmış bir çalışma yok ve Prof. Legendre’nin son yayımladığı çalışmasındaki büyük problem de anlattığı 60 vakada makul şüphenin ötesinde FIP teşhis edilmemiş olması. (Legendre vd., 2017) Ben PPI kullanarak yapılan FIP tedavileri alanındaki bağımsız dataları toplamak istiyorum ve bunu kullanan veteriner hekimlerin tecrübelerini benimle paylaşmalarını rica ediyorum: Mail adresim [email protected]. PPI, non-efüzif/kuru FIP için bir tedavidir; efüzif/ıslak FIP için önerilmemektedir. PPI, FIP tedavisinde off-label (ilacın,  hekimin yetkisiyle, prospektüsünde belirtilen endikasyonlar haricindeki amaçlar için kullanılması) olarak kullanılmaktadır. Sağkalım, eşzamanlı olarak sistemik kortikosteroidler uygulanmamış kedilerde daha fazlaydı, ama non-efüzif/kuru FIP’e dair intraoküler belirtiler gösteren kedilerde PPI ile birlikte topikal oftalmik kortikosteroid kullanmak büyük olasılıkla güvenli olacaktır. (Legendre vd., 2017) PPI için internet siparişi [email protected]‘dan yapılabilir ya da www.vetimmune.com‘u ziyaret edebilirsiniz. (İngiltere’deki veteriner hekimlerin özel ithalat izinleri için Veteriner İlaçları Müdürlüğü’ne başvurmaları gerekiyor.) Dozaj: Ağızdan, haftada 3 kez, 3.0 mg/kg Polyprenyl Immunostimulant   ANTİİNFLAMATUARLAR VE İMMUNOSUPRESYON Kedilere imunosupresan /immün baskılayıcı verilirken, onları ikincil bir infeksiyondan korumak için aynı zamanda antibiyotik de verilmelidir (bkz. antibiyotik bölümü). Bağışıklığı baskılama sırasında toksoplazmaların harekete geçmesi riskini önlemek amacıyla mutlaka toksoplazma antikor testi yapın: Eğer böyle bir durum varsa, 4 hafta boyunca clindamycin (klindamisin) kullanın.  Kedi sahibini FHV’nin (Feline Herpes Virus) nüksetme ihtimaline karşı uyarın. KORDTİKOSTEROİDLER hem efüzif hem non-efüzif* FIP vakalarında verilebilir *non-efüzif FIP vakalarında ancak kedi Polyprenyl Immunostimulant (PPI) ile tedavi edilmiyorsakullanılabilir. Sistemik kortikosteroidler,  PPI ile tedavi edilen non-efüzif FIP vakalarında kontrendikedir, ancak topikal kortikosteroidler oftalmik preparasyonlarda lullanılabilir.  (Legendre vd.; 2017) Prednizolon Prednizolon, feline infectious peritonitis tedavisinde kullanılan başlıca antiinflamatuar/imunosupresandır, fakat ne yazık ki hümoral ve hücreye bağımlı bağışıklığı baskılar. Özellikle efüzif FIP’te immünosupresif dozaj yerine bir antiinflamatuar kullanmamız gerekebilir, oysa non-efüzif FIP’te immünosupresif kullanmak daha mantıklıdır. 2mg/kg/sid(günde 1 kez), verilebilecek en üst doz antiinflamatuar ve en alt doz immünosupresiftir. (Trepanier, 2015) Prednizolon, asla toksoplazmalı kedilerde ya da septik peritonit (karınzarı iltihabı) ya da plöritis (akciğer zarı iltihabı) bulunan kedilerde kullanılmamalıdır, bu yüzden FIP tanısında efüzyonun sitolojisi çok önemlidir, septisemili bir kedinin efüzyonunda çok fazla beyaz kan hücresi olacağından, iyi bir sitolog bakteriyi ya da mantarı fark edecektir. Şüpheli bir durumda efüzyonu bakteri kültürüne gönderin. Dozaj: ağızdan 1-2mg/kg/sid vererek başlayın, her 10-14 günde dozu yarıya düşürün, gün aşırı 0.5 mg/kg’a ya da kedi için uygun doz bulunana kadar (bu doz alpha 1 acig glycoprotein AGP seviyesinin düştüğü ve normalde kaldığı zaman olacaktır). (bkz. aşağıda tedavinin takibiyle ilgili bölüm) Prednizon kedilerde tavsiye edilmez: Prednizolon kadar efektif değildir. (Trepanier, 2015) Deksametazon / enjekte edilebilen kortikosteroidler Deksametazon (ya da enjekte edilebilen kortikosteroidler), immünosupresif tedaviyi harekete geçirici olarak kullanılabilir (ya da hap verilemeyen kedilerde kullanılabilir).  Ayrıca efüzif FIP vakalarında, doğrudan inflamasyonun olduğu bölgeye uygulanabilir. Dozaj: deksametazon 1mg/kg, intratorasik ya da intraperitoneal enjeksiyon olarak bir sefer ya da 5 günde bir. MELOXICAM (METACAM, BOEHRINGER INGELHEIM) Böbrek fonksiyonlarının ve tansiyonun normal olması şartıyla, kortikosteroidler yerine nonsteroid anti inflamatuar meloxicam kullanmayı düşünebilirsiniz. Bir FIP vakası raporunda, 119 gün boyunca  meloxicam kullanılan, beraberinde 1 ay metronidazole kullanılan bir kedinin 787 gün hayatta kaldığı yazmakta. (Hugo and Reading, 2015) Dozaj: 0.05 mg/kg BW(ağırlığa göre), ağızdan, q24h (her 24 saatte 1) CYCLOSPORIN A Anti-FCoV ve immunospresan etkisi vardır. Sadece toksoplazma antikor titresi sıfır kedilerde kullanın ya da eşzamanlı klindamisin tedavisi uygulayın. Uyarı: Eğer CsA’yı, FCoV enfekte sağlıklı ya da sadece diyare kediye verirseniz, FIP başlatırsınız. Ancak ekstrem derece temkinli olarak kullanın. Dozaj:   75 mg/cat/day  ile başlayın 50 mg/cat/day ‘e indirin 25 mg/cat/day ‘e indirin. TALİDOMİT Feline infectious peritonitis tedavisinde kortikosteroid yerine talidomit kullanmanın mantığı, hücreye bağımlı (anti-viral) immün yanıtı intaktını bırakırken inflamasyonu ve feline coronavirus’a karşı hümoral immun yanıtını azaltmaktır. Talidomit aslında oldukça güvenli bir ilaçtır. Kedi sahibinin, lisanslı olmayan bir ilacı kedisinde kullanmanıza rıza gösterdiğinden emin olun. Dozaj: Gecede 50-100mg. HAMİLE KEDİLERDE KULLANMAYIN, çünkü teratojeniktir. ANTİBİYOTİKLER Kediye immunosupresif uyguluyorsanız, antibiyotik kullanımı gereklidir, aynı şekilde yüksek doz kortikosteroid, cyclosporin A ya da anti-TNF-alpha antikorlarla da. Seçeceğiniz antibiyotik daha çok sizin başlıca ayırıcı tanınıza, sunulan klinik bulgulara bağlı olacaktır. Örneğin laboratuvardan, FIP konfirmasyonunu bekliyorsanız ve başlıca ayırıcı tanınız toksoplazma ya da bakteritel peritonit/akciğer zarı iltihabı ise, o zaman antibiyotik seçiminiz clindamycin (Antirobe) olacaktır; eğer başlıca ayırıcı tanınız anemi ise, o zaman tercihiniz doxycycline ya da oxytetracycline olacaktır. Tetracycline’in sub-antimikrobiyal dozları, anti-MMP etkinliğe sahiptir, yani erken dönem efüzif FIP tedavisinde iyi bir seçecek olabilir. Ancak, doxycycline FCoV taşıyıcısı sağlam kedilerde kullanılmamalıdır, en azından bu alanda daha fazla bilgi edinene kadar, çünkü doxycycline interferon-beta’yı engeller, deney ortamında domuz corona virüsünün, bulaşıcı gastroenterit virüsün yayılmasının arttığı görülmüştür. (Xing vd., 2017) Sefovecin, kedilere hap vermek zor olduğundan İngiltere’de en çok kullanılan antibiyotiktir. (Convenia, Pfizer). (Singleton vd, 2017)Sefovesin iyi olabilir, ama ben immün sistem üzerindeki etkilerine dair bir yayın bulamadım, ancak tek bir FIP vakası raporunda başka birçok ilaçla birlikte kullanıldığı belirtiliyordu. (Hugo and Reading, 2015)Veteriner hekim tarafından verilmesinin avantajları var, ayrıca kedi sahibi için de ilacı kediye ilaç verirken bir problem olmuyor ve yemek borusu için de bir riski yok. Birkaç araştırma amoxicillin/clavulanic acid’in (Synulox), IFN gamma’yı düşürebileceğini bildiriyor ancak bu araştırmalar laboratuvar deneylerine dayanıyor. (Brooks vd., 2003Padovan vd., 1999)Sağlıklı gönüllü insanlar üzerinde yapılan bir çalışma IFN gamma ile bir çatışma göstermemiştir.(Dufour vd., 2005) Metronidazole, anaerobik organizmalara karşı etkilidir, yani ayırıcı tanının bakteriyel akciğer zarı iltihabı olduğu durumda iyi bir tercihtir. TNF-alpha’yı engeller- yani antiinflamatuar’dır- 787 gün sağkalım sağlanmış bir FIP vakasında, bir ay süreyle meloxicam ile birlikte kullanılmıştır. (Hugo and Reading, 2015). Ancak tadı korkunçtur ve kediye vermek zor olabilir. Antibiyotik kullanılan her yerde, mikrobiyom’u takviye etmek ve patojenik bağırsak bakterilerinin aşırı büyümesini önlemek için probiyotikler de verilmelidir: Benim tercihim Swanson'un Lactococcus rhamnosus’u, günde 1 kapsül, yiyeceğe veya içeceğe karıştırılarak verilmesidir. Glasgow’daki laboratuvarda bizim ürettiğimiz bu tip ilaçlarımız var ve iddia edilen her şeyi kapsadıklarına dair onaylanmış durumda. Avusturalya’da satılan Protexin’de gayet iyi fakat ne yazık ki tadı pek iyi değil: www.pets-megastore.com.au/protexinprobioticpowder250gms-p-1733.html ERYTHROPOIETIN FIP’li bir kedide RBC sayısı, rejenerasyon belirtisi göstermeden düşüyorsa, o zaman eritropoietin kullanın, tercihen Hct halen 20lerdeyken: eğer 20’nin altına inerse, çok geç olabilir. Dozaj: A 0.2 ml darbepoetin, deri altı enjeksiyon olarak (0.5 microgram/kg) haftada iki kez verilecek, PCV’ye göre kademe kademe azaltılacak. Bu Chalhoub'un çalışmasında belrlediği haftalık doz olan 1 microgram/kg ‘a göre temellendirilmiştir. (Chalhoub vd., 2012) FIP PROGNOZ Efüzif FIP’lı kediler, non-efüzif kedilere göre genelde daha çabuk ölür. Bir araştırmadaki 33 efüzif FIP’li kedi için ortalama sağkalım süresi 21 gündü (± 20 gün), (Tsai vd., 2011) ve bir başka araştırmada da 36 kedi için 9 gün. (Ritz vd., 2007). İkinci çalışmadaki kedilere biyopsi uygulanmıştı ve eklenen bu stres onların zararına olarak sağkalım sürelerini etkilemiş olabilir. (Ritz vd., 2007). Bu kedilere aynı zamanda interferon-gamma’yı azalttığı raporlanan amoxycillin/clavulanic acid de verilmişti: FCoV/FIP sağkalımında önemli bir sitokin. Çalışmayı kaleme alanların tahminlerine göre kortikosteroidlerin immünesuoresif dozlarını azaltmakla yaptıkları hata, 5 kedinin ölmesine sebep olan ikincil enfeksiyona yatkınlık yarattı. (Ritz vd., 2007) Eşzamanlı sistemik kortikosteroid uygulamasının da kedilerin sağkalımınını azalttığı bir PPI çalışmasında belirtilmiştir. (Legendre vd., 2017) Torasik efüzyonlu kediler, abdominal efüzyonlu kedilerden daha iyi üstesinden geliyor gibi görünüyor. Virbagen Omega ile tedavi edilen kedilerin 18 ay ve daha fazla hayatta kaldığı belgelenmiş. (Ishida vd., 2004; Gunn-Moore & McCann, 2004) Yakın zamanda olası non-efüzif FIP tanısı koyulmuş 60 kediyle yapılan terapötik bir çalışmada, kedilerin %20’si 200’den fazla gün hayatta kalmıştı: sağkalım hastalığın alt türüne göre değişkenlik gösteriyordu, en ağır olanı nörolojik bulgulardı, ortalama sağkalım 38.8 gündü. (Legendre vd., 2017)En iyi prognozla non-efüzif FIP’in belirtisi temel klinik bulgu olarak mezanterik lenf nodülü adenopatisi şeklinde ortaya çıkar. Efüzif FIP için staging (Kötü huylu, malign tümörleri, tedaviye yön verme amacıyla klinik belirtileri ve yayılma derecelerine göre devrelere ayırma), size tedavinin kediye yardım etme şansı olup olmadığını değerlendirmeniz yarar. Aşağıdaki tabloda gördüğünüz staging sistemi, efüzif FIP’in ağırlığı/ciddiyeti anlaşılabilir, bu da size özel ilaçlar ve tedaviler uygulamanıza ya da tedavisi sürdürmeye değer bir vaka olup olmadığı gösterecektir. Sol taraftaki kolondaki parametrelere bakın, sonra sizin vakanızdaki sonucun bulunduğu değer aralığına bakın, sonra bu parametre için geçerli skoru, gri zeminli bölgedeki boş kolona ekleyin. Son olarak sizin vakanız için olan total skoru hesaplayın. Bu tabloyu bir excel dosyası olarak http://www.catvirus.com/downloads.htmladresinden indirebilirsiniz: Total skor otomatik olarak alttaki kutucuğa yazılacaktır. Bu tablonun kullanılışına dair bir videoyu https://youtu.be/F6FXcWgEZxUadresinden izleyebilirsiniz. Total skorun vakanız için açıklaması: ∙ 0-4: sağkalım süresi 2 haftadan fazla ∙ 5-11: sağkalım süresi 2 haftadan az ∙ 12 üzeri: sağkalım süresi 3 günden az Tamamen kesin bir prediktör olmasa da, prognozun yaklaşık bir göstergesini verecektir. Unutmayın ki kediye fazladan birkaç gün vermek, kedi sahibine, hayvanının yakın zamanda gerçekleşecek vefatını kabullenmesine yardımcı olacaktır: kortikosteroidler çok pahalı değildir ve bu günleri biraz kolay geçirmek için yardımcı olacaktır. Füzyonu boşaltmak hayvanı rahatlatacaktır. FIP acılı bir durum gibi görünmeyecektir.

	Değer aralğı	skor	vakanızın tarihi	Vakanızın tarihi	Vakanızın tarihi
PCV (%)	>26 20 – 26 <20	0 2 4
AST (U/L)	<150 150 – 300 >300	0 2 4
Total bilirubin (mg/dl) [umol/L]	(< 0.5)       [<8.5] (0.6 – 2.2)    [ 9 – 38 ] (> 2.2)        [ >38 ]	0 2 4
Potassium (mmol/L)	4.0 – 5.8 3.0 – 3.9 < 3.0	0 2 4
Sodium  (mmol/L)	156 – 165 150 – 155 <150	0 2 4
Total

  Bu tablo Tsai vd., 2011’den uyarlanmıştır. catvirus.com adresindeki Downloads sayfasından indirilebilir ve tablonun kullanılışına dair olan video web sitesinin FIP tedavisi sayfasında ve https://youtu.be/F6FXcWgEZxUadresinden izlenebilir. FIP VE ANEMİ FIP tedavisinin etkili olabilmesi için, FIP’e bağlı aneminin sebepleri anlaşılmalı ve tedavi edilmelidir. Genelde FIP vakalarında iki tip anemiye rastlanır: nonrejeneratif anemi, kronik hastalık olarak varsayılır ve akut hemolitik anemi: bu ikincisi FIP’li pek çok kedinin ölümüne sebep olur. Riemer vd. 2016’da FIP’li 200 kediden 106’sında anemi (%30'dan daha az dolu bir hücre hacmi olarak tanımlanır) belgelenmiştir, 21’inde Hct %20 ya da daha azdır. Tanaka vd. 2015.’te, Cyclosporin A ile tedavi edilen 3 kediden 2’sinin ölüm sebebi anemi olarak belirtilmiştir. Tsai vd. 2011’de Hct’deki bir düşüşün yakın zamanda hastanın öleceğinin habercisi olarak gösterir. Anemi, insanlarda interferon tedavisinin bir yan etkisi olarak rapor edilmiştir, ancak Tsai vd. 2011’ye göre anemi hem interferonla tedavi edilen hem de edilmeyen kedi gruplarında meydana gelmiştir. Kronik inflamasyonda nonrejeneratif anemi Ben, FCoV/FIP’in, FelV-negatif kedilerde şiddetli nonrejeneratif aneminin ve hemolitik aneminin bilinmeyen ve eksik teşhis edilen sebeplerinden biri olduğuna inanıyorum. Anemili 180 kedi üzerinde yapılan geriye dönük bir araştırmada, yalnızca 17 kediye FIP teşhisi konduğu görülmüştür (Korman vd., 2013), ancak birçok vakada bu yünde test yapılmamıştır. (S. Tasker). Daha önce, FIP anemisinin rastgele bir yorumdan fazla verilmemesinin sebebi, kedi alyuvar hücrelerinin takriben 73 gün kadar dolaşımda olmasıdır (White & Reine, 2009), ki bu süre birçok efüzif FP’li kedinin sağkalımından uzundur. Raporlanan birkaç vaka iki aylık zamanın ötesinde hayatta kaldı ve bunun sebebi FIP’li kedilerde, FIP’in başlattığı eritroit kemik iliği supresyonu sonucu olarak eritrositlerin tükenmesi. Eğer kemik iliği supresyonu tersine çevrilebilirse, birçok FIP’li kedinin sağkalımı artabilir. Tanaka vd. 2015’de, tek eritropoetin tretmanı yapılarak Cyclosporin A uygulanan bir vakada, 60 gün civarında post diyagnozun düşüş halindeki HCT trendinin tersine döndüğünü ve hali hazırda 15 yaşında olan kedinin 200 gün daha hayatta kaldığını belirtiyor. Birçok FIP vakasında, böbrek zarında pio-granüloma vardır, dolayısıyla FIP anemisiyle ilgisi olan başka bir mekanizma eritropoetin eksikliğinin eritroit hipoplazi/aplazi’sine sebep olması olabilir. Chalhoub vd. 2012, bir kediyi böbrek transplantı ve darbopoietin ile tedavi etti: kedi bir yıl daha hayatta kaldı, ancak böbrek iflasının sebebinin FIP olup olmadığı ya da transplantı takip eden immunosüpresyondan mı kaynaklandığı net değildi. Alyuvarların sentetize edilmesindeki basit bir yetersizlik, FIP’le bağlantılı aneminin kesin açıklaması olarak görünmez. White and Reine 2009, “Kediler, enflamatuar sürecin başlamasından sonraki iki ila üç gün içinde enflamatuar hastalık anemisini geliştirme eğilimindedir ve hematokrit ortalama %8 oranında düşer” diye belirtiyor. Kedi eritrositi yaklaşık 73 gün dayanır, yani non-rejeneratif anemi durumunda Hct haftada yaklaşık % 10 oranında düşer: bir FIP vakasında bundan daha çok düşüyorsa, immün aracılı hemolitik anemi bulguları için kan yaymasını kontrol edin: akantositler ve şistositler alyuvarlara mekanik travma derecesi verir.  İmmün aracılı hemolitik anemili kedilerde normal bilirubin düzeyleri bildirilmiş olmasına rağmen, artan bilirubin seviyelerini kontrol edin. (Swann vd.2016) Histiyositler, patojenlere karşı savunmada önemli bir rol oynadıkları periferik dokularda yaygın olarak dağılmış haldedir. Bu, en azından kısmen, patojen büyümesini sınırlayan hücre içi demir mevcudiyetinin kontrolü yoluyla gerçekleştirilir. (Gan vd.,2017)Aynı zamanda histiyositler, demiri güçsüz alyuvarlardan kurtarıp dolaşıma geri döndürerek vücut demir homeostazında kilit bir rol oynar. (Gan vd.,2017)M1 polarize histiyositler, enfeksiyon bölgelerinde mikroplarla doğrudan ilgilenir ve proinflamatuardır, yüksek düzeyde tümör nekroz faktörü-alfa (TNF-α) ve interlökin-6 (IL-6) salgılar. M1 histiyositlerinde demirin tutulması dolaşımdaki demir seviyelerini ve dolayısıyla hücre dışı mikroplar için bu temel besleyicinin mevcudiyetini azaltır. Bu ayrıca, inflamatuar hastalık anemisinde yer alan bir mekanizmaya bağlı eritropoez için mevcut olan demir miktarını da sınırlar. M1 histiyositlerin gen anlatım analizi, demir depolanmasıyla ilişkili yüksek düzeyde ferritin ve demir ihracıyla ile ilişkili düşük düzeyde ferroportin göstermiştir. Stimüle edilmemiş histiyositlerle karşılaştırıldığında, her iki retiküloendotelyal sistemde demir sekestrasyonunu tercih eden demir regülatörleri olan, hepsidin ve transferrin reseptörlerinde transkripsiyonel değişiklikler de kaydedilmiştir. (Gan vd, 2017) M1 hücrelerinin aksine, M2 polarize histiyositler antiinflamatuardır ve yüksek ferroportin ekspresyonuna aracılık eden bir demir salma fenotipine sahiptir. (Kramyl, 2017) Demir eksikliğinde ortaya çıkan mikrositoz, çoğu henüz anemik olmayan FIP'li 188 kedinin % 35'inde gözlenmiştir. (Riemer vd. 2016)Demir yüklü histiyositler, IFN-aracılı yollarla Salmonella, Mycobacterium, Chlamydia ve Legionellagibi hücre içi patojenleri öldürme yeteneklerini yitirir. (Gan vd.,2017)Büyük olasılıkla hücre içi koronavirüslerle başa çıkma yetenekleri benzer şekilde engellendiğinden, histiyositlerdeki demirin sekestrasyonu FIP’li kedi için iki katı tehlikelidir, ikisi de anemiye sebep olur ve histiyositlerin virüsü yok etme yeteneğini azaltır. İmmün aracılı hemolitik anemi FIP'de görülen ikinci tip anemi, akut hemolitik anemi, daha az yaygın ancak daha güçlü şekilde ölümcüldür. Norris vd. 2005, 42 FIP’li kediden 2’sinin akut hemolitik anemiden öldüğünü ve prognozdan 7 hafta sonra ötanaziye yol açan akut anemik krizin, adipoz kök hücre tedavisi ile tedavi edilen bir FİP vakasında (Andy Armitage)ve nonefüzif FIP olan bir kedide klinik belirtilerin başlamasından sonraki 4 hafta içinde görüldüğünü raporunda belirtmişti. İmmün aracılı hemolitik anemisi (IMHA) olan 107 kediden 3’ünde (%2.8) FIP vardı, 107 vakanın 35’i sekonder IMHA idi (Swann vd.2016)ve bu kedilerin de 3’ü FIP’liydi,  lakin sekonder IMHA vakalarının %8.6’sı FIP sebepliydi. (J. Swann). Tsai vd.2011’de belirtildiğine göre FIP’li 51 kedinin hepsi ölmeden önce kısmen ya da şiddetli derecede anemiydi. Düşen Hct, yükselen bilirubin ve AST'nin olumsuz prognostik bulgular olarak kabul edildi, hepsi intravasküler hemolizin göstergesi olan parametreler. Bununla birlikte Riemer vd.2016, hiperbilirubinemili, ancak karaciğer enzimleri yükselmemiş 109 kediden sadece 38'inin (% 35) anemik olduğunu buldu. Yükseltilmiş bilirubin, 134 efüzyonlu kedinin 91’inde (% 68) ve 35 nonefüzif kedinin 15’inde (% 43) ortaya çıktı. Raporu yazanlar bu fenomeni FIP'de artan eritrosit kırılganlığının göstergesi olarak açıkladı. 28 FIP efüzyonunun 17'sinde eritropagositoz görüldü. (Felten vd., 2017) Hemölitik anemi, Afrika domuz ateşi (Karalyan vd., 2016),epstein-barr virüsü (Ontanilla-Clavijo vd., 2017), insan fluenza virüsü (Shizuma, 2014)ve Parvovirus B19-beşinci hastalık gibi diğer biral infeksiyonlarda da rapor edilmiştir (Lida vd.,2016)Buna karşılık, kedilerde hemolitik anemi, en sık olarak kedi lösemi virüsü veya hemotropik mikoplazma bakteri enfeksiyonuyla ilişkilidir. (Swann vd., 2016; Tasker vd., 2009)İmmün aracılı hemolitik aneminin patogenezini açıklamak zordur ve her enfeksiyonda farklı olabilir. FIP'nin hemolitik anemisinin olası bir açıklaması, IL-6'nın oto-reaktif plazma hücrelerinin aktivasyonuna neden olması olabilir. İşin ironik yanı, bilirubin, TNF-a ile ilişkili endotel adezyon molekülleri E-selektin ve VCAM-1 ekspresyonunu engeller, ki bu moleküller monosit eklenmesi ve ekstravazasyonu etkinletirerek FIP flibit patogenezine katkıda bulunur. (Acar vd., 2016) TEDAVİNİN TAKİBİ VE KEDİDEKİ İLERLEME Tecrübelerime göre, bir tedavinin işe yaradığının en etkili ölçüsü, AGP seviyesinin düşmesidir; özellikle de normal seviyelere (500 μg/ ml'ye kadar) düşerse. Anemiyi değerledirmek için hematokrit (Hct) sürekli olarak izlenmelidir. KEDİNİN İYİLEŞTİĞİNİN AÇIKLANMASI VE TEDAVİNİN SONLANDIRILMASI Kedi iyi yemek yiyorsa, normal kilosuna ve ısısına döndüyse, AGP, globulin düzeyleri, Hct ve lenfosit sayımlarının tümü normale döndüyse, tedaviyi kesmenin güvenli olup olmadığı sorusu ortaya çıkacaktır. Virüsün dışkıya bulaşmasının kesilmesi, her zaman virüsün tüm vücuttan atıldığını göstermez.  Kedinin iyileştiğinden emin olmak için, gerilemede olmanın aksine, , hassas bir FCoV antikor testi kullanılarak, FCoV antikor titresinin gerilemede olmasının aksine sıfıra indirilmesi gerekir. TEDAVİYİ KESME VE ÖTANAZİ ZAMANI

1. Kedide nörolojik belirtiler başlarsa.
2. Kedide non-rejeneratif anemi gelişmişse, hemotokrit oranı %20’nin altına düşmüşse ve eritropietine cevap vermiyorsa
3. Kedide immün aracılı hemolitik anemi geliştiyse: transfüzyon denemeyin, işe yarama olasılığı çok düşüktür.

IMMUN CEVABIN HEDEFLENEN MODİFİKASYONU: OLASI İLERİ TERAPİLER Eğer bir ilacı endikasyon dışı kullanma kararındaysanız, uygulamanızın, sizi herhangi bir yasal yükümülükten koruyacak, iyi tasarlanmış bir izne sahip olduğundan ve hasta sahibinin bunu imzaladığından emin olun. İlacın yan etkilerinin olası risklerini hasta sahibine açıklamak için zaman ayırın. CURCUMIN/kurkumin Curcumin, zerdeçal (Curcuma longa) rizomlarının/köksaplarının başlıca kurkuminoid kimyasallarıdır, organik, sağlık ürünleri, Asya ürünleri satan dükkanlarda mevcuttur.  Bu kimyasal, anti-inflamauar (Allijn vd., 2016),anti-viral (von Rhein vd., 2016; Zhu vd., 2015)ve antioksidan (Leray vd., 2011)  özellikler içerir ve bitkisel takviye olarak kullanılabilir.  Prednizolon ile karşılaştırıldığında kurkumin, FIP gelişiminde, TNF-a ve IL-6'da yer alan iki anahtar pro-enflamatuar sitokinin baskılanmasında üstün etkinliğe sahiptir. (Allijn vd., 2016)Kurkumin daha önce kedilerde kullanılmış ve akut faz proteini AGP seviyesinin düşmesine neden olmuştur. (Leray, vd., 2016)Curcuma longa rizomları, genellikle bilinmeyen koruyucu maddeler ve katkı maddeleri içeren zerdeçal tozunun bazı sakıncalarıyla ilişkili değildir ve kedi, birçok kimyasal maddeye karşı hassas bir şekilde duyarlıdır. Yine de, AGP'yi takip ettiğimiz, kurkumin ile tedavi edilen bir FIP vakasında, ne prednizolon ne de kurkumin, IL-6'nın olumsuz etkilerini tersine çevirebilmiştir, çünkü AGP hep yüksek kalmıştır. Dozaj: Kedi sahibine her 3 günde bir, 1 cm uzunluğunda taze Curcuma Longa köksapını/rizomunu, omega 3 açısından zengin bir zeytinyağında iyice ezmesini ve karışımı 4 derecede saklayarak, kediye günde 0.5 ml. vermesini söyleyin. Alternatif olarak ¼ tatlı kaşığı öğütülmüş organik zerdeçal kullanabilirsiniz, ancak toz zerdeçal genellikle başka maddelerle karıştırılmış olarak satılır, ki bunlar kedi için zehirli olabilir. Bu duruma çok dikkat etmeniz gerekir. ANTI-TNF-ALFA ANTİKORLAR (E.G. INFLIXIMAB) Dr Ishida ve ben, 2008 yılında FIP için olası bir tedavi olarak anti-TNF-α antikorlarının kullanılmasını önerdik. Doki vd., 2016b, deneysel olarak virülansıyla bilinen bir FCoV suşu ile enfekte edilmiş 3 kediden 2'sinde FIP gelişimini önlemek için kendi laboratuarında sentezlenen anti-feline TNF-a antikorlarını kullandı. Infliksimab, insan TNF-α'yı bağlayan ve insanlarda otoimmun hastalıkları tedavide kullanılan bir monoklonal antikordur. TNF-α, memeli türleri arasında protein seviyesinde yüksek oranda korunumlu olduğundan (Soller vd.,2017),infliksimabın da feline TNF-α ‘sını bağlaması muhtemeldir. Benim sadece bir kedide kullanma deneyimim oldu, ancak ne yazık kedide iritis gelişti ve kediyi immun aracılı hemolitik anemi yüzünden kaybettik. TNF-α bakterilere karşı etkili bir immun cevap için gereklidir ve onu bakteriyel peritonit/karınzarı iltihabı ya da akciğer zarı iltihabı içinde baskılamak felaket olur. Dozaj: bir uygulama 4mg/kg olarak, % 0.9’luk bir salin infuzyonu içinde, 4 saatlik periyodlarda verilmelidir. ANTİ-IL-6 ANTİKORLARI (SILTUXIMAB) IL-6 siltuximab’a (Sylvant) karşı antikor henüz hiçbir FIP vakasında denenmemiştir. IL-6 proinflamatuar veya antiinflamatuar olabilir, yani tesirini engelleyici etkisi bilinmemektedir. Bununla birlikte, immun aracılı hemolitik anemiden ölecek bir kedide denemeye değer olabilir ADİPOZ DOKU KÖKENLİ KÖK HÜCRE TERAPİSİ (Adipose stem cell therapy) FP’li iki kediyi, adipoz kök hücre tedavisi ile tedavi etmeyi denedik: ne yazık ki iki kedi de öldü. İngiltere’de Adipoz kök hücre tedavisi alanında uzman kişi Greenside Veteriner Kliğini’nden Dr. Andy Armitage’dir. www.greensidevetpractice.co.uk PLASMAFEREZ Antikorlar, FIP'in gelişiminde kilit bir role sahiptir, bu nedenle bunları kaldırmak için plazmaferez, FIP'li kedilere yardımcı olabilir. KORUNMA TEDAVİDEN DAHA İYİDİR Şimdiye kadar, FIP'in gelişiminin merkezindeki bağışıklık reaksiyonunu çözmenin muazzam karmaşıklığını fark etmişsinizdir. Ayrıca, antiviral kullanmanın ya da MMP-9 veya TNF-alfa veya IL-6'yı engellemenin en iyi yöntem olup olmadığına karar vermeden önce her kedide ne olduğunu eksiksiz olarak araştırmanız gerek. M1 histiyositlerini/makrofajlarını M2 histiyositlerine/makrofajlarına nasıl kaydırırsınız ve bunu yaparak kediyi iyileştirir misiniz yoksa öldürür müsünüz? Vakalarda çoğunlukla gelişsen anemiyi nasıl geriletirsiniz? FIP'i önlemek onu iyileştirmekten daha olasıdır ve bu serideki bir sonraki web seminerinin konusu bu olacaktır. YAKIN ZAMANDA YAPILAN ÇALIŞMALARDA, DOĞAL YOLLARLA OLUŞAN FIP’LI KEDİLERİN SAĞKALIM ORANI (VE İKİ DENEYSEL OLUŞUMLU VAKA)

Yazarlar tarafından sağkalım tanımları	Sağkalım	Kedi sayısı	FIP tipi	Tedavi Antiviraller mavi,antiinflamatuarlar altı çizili olarak belirtilmiştir.	Referans
Gerileme	Tedavi sonrası 11.2 ay	20 kediden 6 veya 7’si	6 efüzif 1 non-efüzif	GC376: a 3C benzeri proteaz önleyici	Pedersen et al, 2017
Geri kazanım	8 aya kadar	6 of 8	Efüzif (deneysel infeksiyon)	GC376: a 3C benzeri proteaz önleyici	Kim et al
Gerileme	> 2 yıl	4 of 12	efüzif	fIFN omega	Ishida et al
Kısmen gerileme	2-5 ay	4 of 12	efüzif	fIFN omega	Ishida et al
Çok kısa dönem	< 7 gün	8 of 21	Efüzif	fIFN omega ve prednisolone	Ritz et al
Kısa dönem	7-21 gün	10 of 21	Efüzif	fIFN omega ve prednisolone	Ritz et al
Orta dönem	21 gün- 3 ay arası	2 of 21	efüzif	fIFN omega ve prednisolone	Ritz et al
Uzun dönem	> 3 ay (180 gün)	1 of 21	efüzif	fIFN omega ve prednisolone	Ritz et al / Hartmann & Ritz
Gerileme	264 gün	1 of 1	Efüzif	Cyclosporin A, IFN alpha, erythropoietin	Tanaka et al
Gerileme	14 ay	1 of 3	non-efüzif	PPI	Legendre et al 2009
Gerileme?	2 yıldan fazla	2 of 3	non-efüzif	PPI	Legendre et al 2009
Geri kazanım	<100 gün >100 gün >200 gün >300 gün >900 gün 1,829 gün	29/60 16/60 8 4 2 1	non-efüsif FIP farzedilmiş	PPI	Legendre et al 2017
Çok kısa dönem	< 7 gün	8 of 16	Efüzif	prednisolone ve	Ritz et al
Kısa dönem	7-21 gün	4 of16	efüzif	prednisolone ve	Ritz et al
Orta dönem	21 gün-3 ay arası	4 of 16	efüzif	prednisolone ve	Ritz et al
Uzun dönem	> 3 ay	0 of 16	Efüzif	prednisolone ve	Ritz et al
Sağkalım	65 gün	2 of 3	Efüzif	anti-TNF-alpha MAb	Doki et al
Gerileme	12 ay	1 of 1	non-efüzif FIP şüphesi	Darbepoietin, immunosuppressants ve böbrek transplantasyonu	Chalhoub et al
Uzatılmış sağkalım	787 gün	1 of 1	efüzif / MLN FIP onaylanmış	meloxicam, metronidazole, cefovecin, amoxicillinclavulanic acid,  tramadol hydrochloride	Hugo and Reading 2015

      DAHA FAZLA BİLGİ İÇİN WEB SİTELERİ

1. Addie’nin FIP websitesi: www.catvirus.com Burada daha kapsamlı notlar ve ayrıca FIP prognoz excel dosyasını bulabilirsiniz.

YouTube kanalı: www.youtube.com/user/DrDianeDAddie Webbinarvet.com ’daki Daha önceki FIP web seminerleri: www.thewebinarvet.com/speaker/diane-addie University of Glasgow Veteriner Teşhis Laboratuvarı: www.gla.ac.uk/schools/vet/cad/ Kedi sahipleri, veterinerlik öğrencileri ve hemşireleri için kitap, FIP and Coronavirus - Diane D. Addie, Amazon’dan temin edilebilir. Benimle irtibat için email adresim: [email protected]. catvirus.com sitesine üye olarak en son araştırmalarımla ilgili bilgi sahibi olabilirsiniz. TEŞEKKÜR FIP’Iİ ve FCoV enfeksiyonu olan kedilerin sahiplerine sonsuz derecede müteşekkirim. Acı çeken bu insanlar hikayelerini ve fotoğraflarını kullanmama izin verme konusunda son derece cömert davrandı ve birçoğu çalışmalarımı finansal olarak destekledi. Ayrıca bu kedilerin veteriner hekimlerine de ellerinden gelenin fazlasını yaparak benimle bilgi paylaşımında bulundukları için içten teşekkürlerimi sunuyorum. Araştırmalarımda laboratuvar kedilerini kullanmayı reddettiğim için, bu insanlar olmasaydı bu çalışmayı gerçekleştirmem mümkün olamazdı. Araştırmalarıma bağışta bulunan ve beni şahsen destekleyen catvirus.com abonelerine içtenlikle teşekkür ediyorum. KİŞİSEL ÇIKAR GÜDÜLMEDİĞİNE DAİR AÇIKLAMA Webinarvet’te aldığım ücret ve ara sıra VDS’te (The Veterinary Defence Society) üstlendiğim vekillik görevi dışında, bu web seminerinde belirtilen ürünlerden hiçbirinden çıkarım yoktur: Hiçbir sirkette hissem ya da yönetiminde yerim yoktur ve herhangi bir üründen bahsetmek bana bir fayda sağlamamaktadır: Tamamen bağımsızım.   REFERANSLAR Acar DD, Olyslaegers DAJ, Dedeurwaerder A, Roukaerts IDM, Baetens W, Van Bockstael S, De Gryse GMA, Desmarets LMB, Nauwynck HJ: Endotelyal hücre adezyon moleküllerinin artışı, FIP’li kedilerin renal korteksinde granülomatöz sızıntılara yakın damarlara işaret eder ve in vitro dolaylı olarak feline infectious peritonitis virüs ile enfekte monositleri tetikler / Upregulation of endothelial cell adhesion molecules characterizes veins close to granulomatous infiltrates in the renal cortex of cats with feline infectious peritonitis and is indirectly triggered by feline infectious peritonitis virus-infected monocytes in vitro.Journal of General Virology2016, 97:2633-2642. Addie, D.D., and Jarrett, J.O. 2001. Sağlıklı kedilerde kedi corona virüsünün bulaşmasında reverse transkriptaz polimeraz zincir reaksiyonunun kullanımı / Use of a reverse-transcriptase polymerase chain reaction for monitoring feline coronavirus shedding by healthy cats . Vet. Rec. 148:649-653. Addie D.D, Schaap I.A.T, Nicolson L, Jarrett O. 2003 Naturel tip I kedi corona virüsü enfeksiyonunun persistansı ve bulaşması / Persistence and transmission of natural type I feline coronavirus infection. J. Gen. Virol. 84 (Pt 10), 2735-2744. Addie DD. Ishida T. 2008 Feline infectious peritonitis – tedavi ve korunma/ Feline infectious peritonitis – therapy and prevention. Kirk’s Current Veterinary Therapy XIV Edited by: John D. Bonagura, DVM, MS, DACVIM, David C. Twedt, DVM, DACVIM. Saunders, Elsevier.1295 – 1299. Addie D, Belak S, Boucrat-Baralon C, Egberink H, Frymus T, Gruffydd-Jones T, Hartmann K, Hosie MJ, Marsilio F, Lloret A, Lutz H, Pennisi MG, Radford AD, Thiry E, Truyen U, Horzinek MC. 2009 Feline infectious peritonitis. ABCD önleme ve yönetme kılavuzu / Feline infectious peritonitis.   ABCD guidelines on prevention and management. JFMS. 11 7 594-604. Addie DD, le Poder S, Burr P, Decaro N, Graham E, Hofmann-Lehmann R, Jarrett O, McDonald M, Meli ML. 2015 Kedi corona virüs antikor testlerinin yararı / Utility of feline coronavirus antibody tests  J Feline Med Surg 17(2):152-62. Allijn IE, Vaessen SF, Quarles van Ufford LC, Beukelman KJ, de Winther MP, Storm G, Schiffelers RM. 2016 Bilinen Doğal Ürünlerin İnflamatuar Performansının in vitro Baş Başa Karşılaştırılması Head-toHead Comparison of Anti-Inflammatory Performance of Known Natural Products In Vitro.  PLoS One. 11(5):e0155325. doi: 10.1371/journal.pone.0155325. eCollection 2016. Black V, Adamantos S, Barfield D, Tasker S. 2016Non-rejeneratif immün aracılı kedi anemisi: 15 vakanın özellikleri ve sonuçları.  Feline non-regenerative immune-mediated anaemia: features and outcome in 15 cases.  J Feline Med Surg. 18(8):597-602. Brooks BM, Thomas AL, Coleman JW. Benzilpenisilin, diferansiyel olarak IFN-gama, TNF-alfa, IL-1 beta, IL-4 ve IL-13'e konjuge olur, ancak seçici olarak IFN-gama aktivitesini azaltır. Benzylpenicillin differentially conjugates to IFN-gamma, TNF-alpha, IL-1beta, IL-4 and IL-13 but selectively reduces IFN-gamma activity.Clin Exp Immunol. 2003 Feb;131(2):268-74. Chalhoub S., Langston C.E., Farrelly J. 2012  Kedilerde Kronik Böbrek Hastalığı Anemisinde Eritropoiezi Teşvik Etmek İçin Darbepoetin Kullanımı: 25 Vaka / The Use of Darbepoetin to Stimulate Erythropoiesis in Anemia of Chronic Kidney Disease in Cats: 25 Cases J Vet Intern Med 26:363–369. Corna G,Campana L,Pignatti E,Castiglioni A,Tagliafico E,Bosurgi L,Campanella A,Brunelli S,Manfredi AA,Apostoli P,Silvestri L,Camaschella C,Rovere-Querini P.2010 Polarizasyon, inflamatuar ve karşılılık olarak etkinleştirilmiş makrofajlarda demir işlenmesini etkiler /Polarization dictates iron handling by inflammatory and alternatively activated macrophages. Haematologica. 95(11):1814-22. Colpaert S, Liu Z, De Greef B, Rutgeerts P, Ceuppens JL, Geboes K. Indometacin endüklenmiş bağırsak yangısı fare örneğinde anti-tümör nekroz faktörü, interlökin-10 ve antibiyotik tedavisinin etkileri. Effects of anti-tumour necrosis factor, interleukin-10 and antibiotic therapy in the indometacin-induced bowel inflammation rat model. Aliment Pharmacol Ther. 2001 Nov;15(11):1827-36. Dean GA, Olivry T, Stanton C, Pedersen NC. 2003  Deneysel FIP virüsü enfeksiyonuna in vivo sitokin yanıtı. /In vivo cytokine response to experimental feline infectious peritonitis virus infection. Vet Microbiol.97(1-2):1-12. Dewerchin HL, Cornelissen E, Nauwynck HJ.  2005 Periferik kan monositlerinde kedi coronavirüslerinin replikasyonu / Replication of feline coronaviruses in peripheral blood monocytes. Arch Virol. 150(12):2483-500. Doki T, Takano T, Nishiyama Y, Nakamura M, Hohdatsu T. 2013 Feline Infectus Perinoitis için anti-kedi TNF-alfa MAb'lerinin üremesi, karakterizasyonu ve terapötik potansiyeli Generation, characterization and therapeutic potential of anti-feline TNF-alpha MAbs for feline infectious peritonitis. Res Vet Sci. 95(3):1248-54. Doki T, Takano T, Hohdatsu T.  2016a  Kedi tümör nekroz faktörü-alfa’ya karşı bir fare-kedi kimerik antikorunun geliştirilmesi  Development of a mouse-feline chimeric antibody against feline tumor necrosis factor-alpha. J Vet Med Sci. 78(9):1447-1455. Doki T, Takano T, Kawagoe K, Kito A, Hohdatsu T.  2016b Anti-kedi TNF-alfa monoklonal antikorunun, FIP için  terapötik etkisi Therapeutic effect of anti-feline TNF-alpha monoclonal antibody for feline infectious peritonitis. Dufour V,Millon L,Faucher JF,Bard E,Robinet E,Piarroux R,Vuitton DA,Meillet D.Kısa süreli amoksisilin / klavulanik asitin sağlıklı yetişkin insanlarda, sistemik ve mukozal immünite üzerindeki etkileri / Effects of a short-course of amoxicillin/clavulanic acid on systemic and mucosal immunity in healthy adult humans.Int Immunopharmacol. 2005 May;5(5):917-28. Duthie S., Eckersall P.D., Addie D.D., Lawrence C.E., Jarrett O. 1997  Feline infectious peritonitis tanısında α1-asit glikoproteininin önemi / Value of α1-acid glycoprotein in the diagnosis of feline infectious peritonitis. Veterinary Record  141 12  299-303 Felten S, Weider K, Doenges S, Gruendl S, Matiasek K, Hermanns W, Mueller E, Matiasek L, Fischer A, Weber K, Hirschberger J, Wess G, Hartmann K. 2017 FIP diyagnozu için kedi corona virüs spike gen mutasyonlarının tespiti Detection of feline coronavirus spike gene mutations as a tool to diagnose feline infectious peritonitis. J Feline Med Surg. 19(4):321-335. Fiore M, Maraolo AE, Gentile I, Borgia G, Leone S, Sansone P, Passavanti MB, Aurilio C, Pace MC. Yeni geliştirilen Gram-pozitif spontan bakteriyel peritonitin antimikrobiyal tedavisinde güncel kavramlar ve gelecek stratejileri Current concepts and future strategies in the antimicrobial therapy of emerging Gram-positive spontaneous bacterial peritonitis. World J Hepatol. 2017 Oct 28;9(30):1166-1175. Gan ZS, Wang QQ, Li JH, Wang XL, Wang YZ, Du HH. 2017 Demir Demir, RAW264.7'de STAT1 İnhibisyonu ile İlişkili Makrofajlarda M1 Makrofaj Polarizasyonunu Azaltır.   Iron Reduces M1 Macrophage Polarization in RAW264.7 Macrophages Associated with Inhibition of STAT1. Mediators Inflamm.  2017:8570818. Giori L, Giordano A, Giudice C, Grieco V, Paltrinieri S.  2011Zorlu klinik vakalarda FIP için farklı tanısal testlerin performansı / Performances of different diagnostic tests for feline infectious peritonitis in challenging clinical cases.  J Small Anim Pract. 52(3):152-7. Goitsuka R., Ohashi T., Ono K., Yasukawa K., Koishibara Y., Fukui H., Ohsugi Y., Hasegawa A. 1990 FIP’te IL-6 aktivitesi / IL-6 activity in feline infectious peritonitis.  J. Immunol.  144  2599-2603 Gunn-Moore D, McCann T. 2004 Rekombinant kedi interferonunun feline infectus perinoitis için kullanımı / Use of recombinant feline interferon to treat feline infectious peritonitis.  Veterinary Interferon Handbook. Ed. Karine de Mari. Virbac 118-124 Guru SR, Kothiwale SV, Saroch N, Guru RC. Kronik periodontitte kurkumin ve doksisiklin matriks metalloproteinaz-9 aktivitesi üzerine inhibitör etkisinin karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi Comparative evaluation of inhibitory effect of curcumin and doxycyclineon matrix metalloproteinase-9 activity in chronic periodontitis. Indian J Dent Res. 2017 Sep-Oct;28(5):560-565. Hartmann K, Ritz S.  2008a Feline Infectious Peritonitis: Klinik vaka Veteriner İnterferon Elkitabı 2. Baskı / Feline Infectious Peritonitis: Clinical Case Veterinary Interferon Handbook 2^ndedition.  Ed. K. de Mari. Virbac SA, BP 27, O6510 CARROS, France. 147 - 152 Hartmann K, Ritz S.  2008b Feline infectious peritonitis’li kedilerin tedavisi. Veteriner İmmünol İmmünopathol / Treatment of cats with feline infectious peritonitis.  Vet Immunol Immunopathol. May 15;123(12):172-5. Herrewegh  AAPM,  Mahler M., Hedrich HJ, Haagmans BL, Egberink HF., Horzinek MC., Rottier PJM, de Groot RJ.  1997  Kedi corona virüsünün kapalı kedi yetiştirme kolonisinde kalıcılığı ve evrimi / Persistence and evolution of feline coronavirus in a closed cat-breeding colony.  Virology 234  349-363 Hugo TB, Heading KL. İmmünohistokimya uygulamasında FIP teşhisi konmuş kedide uzatılmış sağkalım / Prolonged survival of a cat diagnosed with feline infectious peritonitis by immunohistochemistry. The Canadian Veterinary Journal. 2015;56(1):53-58. Iida T, Satoh S, Nakagaki S, Shimizu H, Kaneto H. 2016 Ülseratif Kolit için Total Abdominal Kolektomi Sonrası İnsan Parvovirus B19 ile Enfeksiyon Tarafından Tetiklenen Otoimmün Hemolitik Anemi Autoimmune Hemolytic Anemia Triggered by Infection with Human Parvovirus B19 after Total Abdominal Colectomy for Ulcerative Colitis. Intern Med. 55(6):677-81. Ishida T, Shibanai A, Tanaka S, Uchida K, Mochizuki M. 2004 Feline infectus peritonitis tedavisinde rekombinant kedi interferonu ve glukokortikoid kullanımı / Use of recombinant feline interferon and glucocorticoid in the treatment of feline infectious peritonitis. J Feline Med Surg.  6(2):107-109. Karalyan Z, Zakaryan H, Arakelova E, Aivazyan V, Tatoyan M, Kotsinyan A, Izmailyan R, Karalova E. 2016 Aşırı virülent Afrika domuz ateşi virüsü ile enfekte olmuş domuzlarda hemoliz kanıtı Evidence of hemolysis in pigs infected with highly virulent African swine fever virus. Vet World. 9(12):1413-1419. Kim Y, Liu H, Galasiti Kankanamalage AC, Weerasekara S, Hua DH, Groutas WC, Chang K-O, Pedersen NC. (2016) Geniş Spektrumlu Bir Corona Virus Proteaz İnhibitörü İle Kedilerde Fatal Corona Virus Enfeksiyonu Gelişmesinin Tersine Çevirilmesi / Reversal of the Progression of Fatal Coronavirus Infection in Cats by a Broad-Spectrum Coronavirus Protease Inhibitor. PLoS Pathog 12(3): e1005531. Kim Y, Liu H, Galasiti Kankanamalage AC, Weerasekara S, Hua DH, Groutas WC, Chang K-O, Pedersen NC. (2016) Düzeltme: Kedilerde Ölümcül Corona Virus Enfeksiyonunun Progresyonunun Geniş Spektrumlu bir Corona Virus Proteaz İnhibitörü ile Tersine Çevirilmesi / Correction: Reversal of the Progression of Fatal Coronavirus Infection in Cats by a Broad-Spectrum Coronavirus Protease  Inhibitor. PLoS Pathog 12(5): e1005650. doi:10.1371/journal.ppat.1005650 Kipar A, May H, Menger S, Weber M, Leukert W, Reinacher M.  2005 Feline infectus peritonitis’inde granülomatöz vaskülitlerin morfolojik özellikleri ve gelişimi / Morphologic features and development of granulomatous vasculitis in feline infectious peritonitis.  Vet Pathol. 42(3):321-30. Kraml P. 2017 Ateroskleroz patogenezinde demirin rolü. The role of iron in the pathogenesis of atherosclerosis. Physiol Res. 2017 Apr 5;66(Supplementum 1):S55S67. Lee M, Isaacs J. 2017 Şiddetli, agresif, aşındırıcı, eroziv, sistemik başlangıçlı juvenil idiyopatik artritli bir hastada kombine IL-1 ve IL-6 inhibisyonunun yeni kullanımı. The novel use of combined IL-1 and IL-6 inhibition in a patient with severe, aggressive, erosive, systemic-onset juvenile idiopathic arthritis. Eur J Rheumatol. 4(1):68-69. Legendre AM, Bartges JW. 2009  Poliprenil immünostimülanın kuru FIP’lı üç kedinin sağkalım sürelerine etkisi. Effect of Polyprenyl Immunostimulant on the survival times of three cats with the dry form of feline infectious peritonitis.  J Feline Med Surg. 11 624-626. Legendre AM, Kuritz T, Galyon G, Baylor VM, Heidel RE. 2017 Bir Alan Araştırmasında Çalışmasında Olası Non-efüzif FIP’li Kedilerde Poliprenil İmmünostimülan Tedavisi. PolyprenylImmunostimulant Treatment of Cats with Presumptive Non-Effusive Feline Infectious PeritonitisIn a Field Study.  Front Vet Sci. 4:7. Leray V, Freuchet B, Le Bloc'h J, Jeusette I, Torre C, Nguyen P. 2016 Sitrus polifenol ve kurkumin takviyeli diyetin obez kedilerde inflamatuvar duruma etkisi.  Effect of citrus polyphenol- and curcuminsupplemented diet on inflammatory state in obese cats. Br J Nutr. 106 Suppl 1:S198-201. Longstaff L, Porter E, Crossley VJ, Hayhow SE, Helps CR, Tasker S. 2017 FIP’li ve FIP olmayan kedilerdeki efüzyon örneklerinde feline korona virüs Kantitatif Ters Transkriptaz Polimeraz Zincir Reaksiyonu (rt-pzr) /Feline coronavirus quantitative reverse transcriptase polymerase chain reaction on effusion samples in cats with and without feline infectious peritonitis  J Feline Med Surg 19(2):240-245. Lovelace ES, Polyak SJ. 2015 Kronik Enfeksiyon Sırasında Hücresel Metabolizmanın Hücresel Bağışıklık ve İnflamatuar Fonksiyonu Etkilemesini Tanımlamanın Araçları Olarak Doğal Ürünler.Natural Products as Tools for Defining How Cellular Metabolism Influences Cellular Immune and Inflammatory Function during Chronic Infection.  Viruses. 7(12):6218-32. Mazzone GL, Rigato I, Ostrow JD, Bossi F, Bortoluzzi A, Sukowati CHC, Tedesco F, Tiribelli C: Bilirubin, üç endotelyal adezyon molekülünün TNFa ile ilişkili endüksiyonunu engeller /Bilirubin inhibits the TNFα-related induction of three endothelial adhesion molecules.Biochemical and biophysical research communications 2009, 386:338-344. Morris JG, Rogers QR. 1978  Arjinin: Kedi için başlıca amino asit / Arginine: an essential amino acid for the cat.  J Nutr. 108(12):1944-53. Mounce BC, Cesaro T, Carrau L, Vallet T, Vignuzzi M. 2017 Kurkumin, hücre bağlanmasını engelleyerek Zika ve chikungunya virüs enfeksiyonunu engeller. Curcumin inhibits Zika and chikungunya virus infection by inhibiting cell binding. Antiviral Res. 2017 Mar 23. pii: S0166-3542(16)30748-3. Navarro LA, Wree A,Povero D,Berk MP, Eguchi A, Ghosh S, Papouchado BG, Erzurum SC, Feldstein AE. 2015  Arjinaz 2 eksikliği, spontan steatohepatite yol açıyor: doğuştan gelen immün aktivasyonuyla hepatik de novo lipojenez arasında yeni bir bağlantı. / Arginase 2 deficiency results in spontaneous steatohepatitis: a novel link between innate immune activation and hepatic de novo lipogenesis. J Hepatol. 62(2):412-20. Norris JM, Bosward KL, White JD, Baral RM, Catt MJ, Malik R. 2005 Sydney Australia’daki Feline infectious peritonitis ile ilişkili klinikopatolojik bulgular / Clinicopathological findings associated with feline infectious peritonitis in Sydney, Australia: 42 cases (1990 – 2002).  Australian Veterinary Journal  83  11 666-673. Ontanilla Clavijo G, Praena Segovia J, Giráldez Gallego Á, Cordero Matía ME, Sousa Martín JM. 2017 Epstein-Barr virüsü ile primer enfeksiyona ikincil şiddetli akut hepatit ve soğuk aglütininle ilişkili hemolitik anemi /Severe acute hepatitis and cold agglutinin-related hemolytic anemia secondary to prime infection with Epstein-Barr virus. Rev Esp Enferm Dig. 2017 Apr 3;109. Paltrinieri S, Giordano A, Tranquillo V, Guazzetti S.  2007 FIP için kedi alfa1-asit glikoproteinin tanısal değerinin olasılık oranları yaklaşımı kullanılarak eleştirel olarak değerlendirilmesi  / Critical assessment of the diagnostic value of feline alpha1-acid glycoprotein for feline infectious peritonitis using the likelihood ratios approach.  J Vet Diagn Invest.  19(3):266-72. Pedersen NC, Sato R, Foley JE, and Poland AM. 2004 Kedilerde yaygın virüs enfeksiyonları, barınaklara yerleştirilmeden önce ve sonra, kedi gastrointestinal korona virüsü ağırlıklı / Common virus infections in cats, before and after being placed in shelters, with emphasis on Feline Enteric Coronavirus.  JFMS 6  83-88. Pedersen NC,Kim Y,Liu H,Galasiti Kankanamalage AC,Eckstrand C,Groutas WC,Bannasch M,Meadows JM,Chang KO.3C benzeri bir proteaz inhibitörünün akiz FIP’in çeşitli formlarının tedavisinde etkinliği / Efficacy of a 3C-like protease inhibitor in treating various forms of acquired feline infectious peritonitis. J Feline Med Surg. 2017 Sep 1:1098612X17729626. Pesteanu-Somogyi LD, Radzai C, Pressler BM. 2006. FIP’in özel kedi cinslerinde yaygınlığı /Prevalence of feline infectious peritonitis in specific cat breeds. J Feline Med Surg8:1-5. Porter E, Tasker S, Day MJ, Harley R, Kipar A, Siddell SG, Helps CR. 2014 Feline corona virus'un spike proteinindeki amino asit değişiklikleri, virüsün bağırsaktan sistemik yayılımıyla ilişkilidir ve feline infectious peritonitis ille değil / Amino acid changes in the spike protein of feline coronavirus correlate with systemic spread of virus from the intestine and not with feline infectious peritonitis.  Vet Res. 45:49. Pozza ME, Stella JL, Chappuis-Gagnon AC, Wagner SO, Buffington CA. 2008  Evcil kedilerde enseden kıstırarak uygulanan davranış kısıtlaması (‘clipsnosis’) /Pinch-induced behavioral inhibition ('clipnosis') in domestic cats. J Feline Med Surg. 10(1):82-7. Rath M,Müller I,Kropf P,Closs EI,Munder M.Arjinaz veya Nitrik Oksit Sentaz ile Metabolizma: Makrofajlarda İki Rekabetçi Arginin Yolu / Metabolism via Arginase or Nitric Oxide Synthase: Two Competing Arginine Pathways in Macrophages.Front Immunol. 2014 Oct 27;5:532. Riemer F, Kuehner KA, Ritz S, Sauter-Louis C, Hartmann K.  2016 FIP’li kedilerin klinik ve laboratuvar özellikleri – 231 onaylanmış vaka üzerinde geriye dönük araştırma (2000-2010) Clinical and laboratory features of cats with feline infectious peritonitis - a retrospective study of 231 confirmed cases (2000-2010).  J Feline Med Surg. 18(4):348-56 Rishi G, Wallace DF, Subramaniam VN. 2015 Hepcidin: ana demir regülatörün düzenlenmesi Hepcidin: regulation of the master iron regulator.  Biosci Rep. 35(3) pii: e00192 Ritz S, Egberink H, Hartmann K. 2007 Kedi interferon-omeganın FIP’i kedilerde, sağkalım süresi ve yaşam kalitesi üzerindeki etkisi / Effect of feline interferon-omega on the survival time and quality of life of cats with feline infectious peritonitis.  J Vet Intern Med. 21(6):1193-7. Rohrer C, Suter PF, Lutz H. 1993.  Feline infectious peritonitious diyagnozu /The diagnosis of feline infectious peritonitis (FIP): a retrospective and prospective study. Kleinterpraxis  38   6 379-389. Satoh R, Kaku A, Satomura M, Kohori M, Noura K, Furukawa T, Kotake M, Takano T, Hohdatsu T.  2011 FIP virüsüne (FIPV) yönelik hücresel bağışıklık tepkilerini değerlendirmeye yönelik için araçlar olarak kedi interferonu (fIFN)-y’i monoklonal antikorların (MAb) geliştirilmesi. Development of monoclonal antibodies (MAbs) to feline interferon (fIFN)-γ as tools to evaluate cellular immune responses to feline infectious peritonitis virus (FIPV).  J Feline Med Surg.  13(6):427-3 Scheller J,Chalaris A,Schmidt-Arras D,Rose-John S.  Sitokin interlökin-6'nın pro- ve antiinflamatuar özellikleri /The pro- and anti-inflammatory properties of the cytokine interleukin-6. Biochim Biophys Acta. 2011 May;1813(5):878-88. Shizuma T (2014) İnfluenza Virüsü Enfeksiyonu veya İnfluenza Aşısı Uygulamasından Sonra Otoimmün Hemolitik Anemi / Autoimmune Hemolytic Anemia Following Influenza Virus Infection or Administration of Influenza Vaccine.J Blood Disorders Transf 5: 200. doi: 10.4172/2155-9864.1000200 Singleton DA, Sánchez-Vizcaíno F, Dawson S, Jones PH, Noble PJM, Pinchbeck GL, Williams NJ, Radford AD.İngilteredeki kedi ve köpek veteriner kliniklerinden oluşan koruyucu topluluktaki antimikrobik ilaç reçetesi uygulamaları Patterns of antimicrobial agent prescription in a sentinel population of canine and feline veterinary practices in the United Kingdom. Vet J. 2017 Jun;224:18-24. Soller JT,Murua-Escobar H,Willenbrock S,Janssen M,Eberle N,Bullerdiek J,Nolte I.2007 İnsan ve köpek sitokinleri IL-1 (alfa / beta) ve TNF-alfanın ortolog diğer memelilerle karşılaştırılması / Comparison of the human and canine cytokines IL-1(alpha/beta) and TNF-alpha to orthologous other mammalians. J Hered. 98(5):485-90. Steeil J, Schumacher J, Seibert R, Tobias K. Bir dişi aslanda (Panthera leo) septik peritonit tedavisi için sefovesin (Convenia). Cefovecin (Convenia) for the treatment of septic peritonitis in a female lion (Panthera leo).  J Zoo Wildl Med. 2012 Sep;43(3):678-81. Stoddart M.E., Gaskell R.M., Harbour D.A., Gaskell C.J. 1988  Hücre kültürü ile uyarlanmış FIP virüsü ile aşılanmış kedilerde virüs yayılması ve immün cevapları / Virus shedding and immune responses in cats inoculated with cell culture-adapted feline infectious peritonitis virus. Veterinary Microbiology.  16  145-158 Swann  JW, Szladovits B, Glanemann B: Primer İmmün Aracılı Hemolitik Anemili Kedilerde Demografik Özellikler, Sağkalım ve Prognostik Faktörler/ Demographic Characteristics, Survival and Prognostic Factors for Mortality in Cats with Primary ImmuneMediated Hemolytic Anemia.Journal of Veterinary Internal Medicine 2016, 30:147-156. Takano T, Hohdatsu T, Toda A, Tanabe M, Koyama H. 2007a  Feline infectious peritonitis virüsü (FIPV) ile enfekte makrofajlar tarafından üretilen TNF-alfa, kedi makrofajlarında tip II FIPV reseptörü kedi aminopeptidaz N ekspresyonunu yükseltir / TNF-alpha, produced by feline infectious peritonitis virus (FIPV)-infected macrophages, upregulates expression of type II FIPV receptor feline aminopeptidase N in feline macrophages. Virology. 364(1):64-72 Takano T, Hohdatsu T, Hashida Y, Kaneko Y, Tanabe M, Koyama H. 2007b  FIP’li kedilerin periferik kan lenfositlerinde apoptoz indüksiyonunda TNF-alfanın "olası" bir katılımı / A "possible" involvement of TNF-alpha in apoptosis induction in peripheral blood lymphocytes of cats with feline infectious peritonitis.  Vet Microbiol.  119(2-4):121- 31 Takano T, Azuma N, Satoh M, Toda A, Hashida Y, Satoh R, Hohdatsu T.  2009 FIP virüsü bulaşmış kedilerde makrofajlar tarafından üretilen nötrofil sağkalım faktörleri (TNF-alfa, GM-CSF ve G-CSF), granülomatöz lezyonların patogenezine katkıda bulunur / Neutrophil survival factors (TNF-alpha, GM-CSF, and G-CSF) produced by macrophages in cats infected with feline infectious peritonitis virus contribute to the pathogenesis of granulomatous lesions.  Arch Virol. 154(5):775-81. Tanaka Y,Sato Y,Osawa S,Inoue M,Tanaka S,Sasaki T.2012 Feline corona virus replikasyonunun in vitro siklosporin ile baskılanması  / Suppression of feline coronavirus replication in vitro by cyclosporin A. Vet Res.  43(1):41 Tanaka Y, Sato Y, Takahashi D, Matsumoto H, Sasaki T: Bir FIP vakasının siklosporin A ile tedavisi / Treatment of a case of feline infectious peritonitis with cyclosporin A. Veterinary Record Case Reports 2015, 3:e000134 Tasker S, Peters IR, Papasouliotis K, Cue SM, Willi B, Hofmann-Lehmann R, Gruffydd-Jones TJ, Knowles TG, Day MJ, Helps CR: Description of outcomes of experimental infection with feline haemoplasmas: copy numbers, haematology, Coombs’ testing and blood glucose concentrations.Veterinary microbiology 2009, 139:323-332. Teymouri M, Pirro M, Johnston TP, Sahebkar A. 2016 İnsan papilloma virüsü enfeksiyonuna ve rahim ağzı kanserlerine karşı çok yönlü bir bileşik olarak kurkumin: Kimya, hücresel, moleküler ve preklinik özelliklerin gözden geçirilmesCurcumin as a multifaceted compound against human papilloma virus infection and cervical cancers: A review of chemistry, cellular, molecular, and preclinical features. Biofactors. 2016 Nov 29. doi: 10.1002/biof.1344. Trepanier L. 2015 Glukokortikoidler /Glucocorticoids.  Clinicians brief. 43-47 Tsai HY, Chueh LL, Lin CN, Su BL. 2011 Kedi enfeksiyöz peritonitinin klinikopatolojik bulguları ve hastalık evrelemesi: Tayvan'da 2003'ten 2009'a kadar 51 vaka.Clinicopathological findings and disease staging of feline infectious peritonitis: 51 cases from 2003 to 2009 in Taiwan.  J Feline Med Surg.  13(2):74-80. Viviano KR¹, Webb JL.2011 Kedi idiyopatik saf kırmızı hücreli aplazinin tedavisinde birleşik bir tedavi olarak siklosporinin klinik kullanımı / Clinical use of cyclosporine as an adjunctive therapy in the management of feline idiopathic pure red cell aplasia. J Feline Med Surg. 2011 Dec;13(12):885-95 von Rhein C, Weidner T, Henß L, Martin J, Weber C, Sliva K, Schnierle BS. 2016 Curcumin and Boswellia serrata gum resin extract inhibit chikungunya and vesicular stomatitis virus infections in vitro.  Antiviral Res. 125:51-7. Waner T, Harrus S. İnflamatuar hastalıkların anemisi / Anemia of inflammatory disease. In: Feldman BF, Zinkl JG, Jain NC, eds. Schalm's Veterinary Hematology.5th ed. Philadelphia: Williams & Wilkins; 2000:205-208. Wang N,Liang H,Zen K.Makrofaj m1-m2 polarizasyon dengesini etkileyen moleküler mekanizmalar / Molecular mechanisms that influence the macrophage m1-m2 polarization balance.Front Immunol. 2014 Nov 28;5:614. Weiss DJ, Krehbiel JD, Lund JE. Enflamasyon anemisinin patogenezi üzerine çalışmalar: bozulmuş eritropoez mekanizması / Studies of the pathogenesis of anemia of inflammation: mechanism of impaired erythropoiesis. Am J Vet Res1982;44(10):1832-1835. Weiss DJ 2008  Non-rejeneratif bağışıklık aracılı hemolitik anemili ve saf kırmızı hücre aplazili köpek ve kedilerde kemik iliği patolojisi / Bone marrow pathology in dogs and cats with non-regenerative immune-mediated haemolytic anaemia and pure red cell aplasia. J Comp Pathol.  138(1):46-53. White C, Reine N. 2009 Kedi non-reneratif anemisi: Patofizyoloji ve Etiyoloji / Feline Nonregenerative Anemia: Pathophysiology and Etiologies.  Compendium 31  7 Worthing KA, Wigney DI, Dhand NK, Fawcett A, McDonagh P, Malik R, Norris JM. 2012 Avusturalya kedilerinde FIP riski föktörleri Risk factors for feline infectious peritonitisin Australian cats.  J FelineMed Surg. 14(6):405-12. Xing Y, Liqi Z, Jian L, Qinghua Y, Qian Y. Doxycycline, Mitophagy ve and Suppresses Production of Interferon-β in IPEC-J2 Cells. Doxycycline Mitophagy’i Engelliyor ve IPEC-J2 Hücrelerindeki Interferon-β iÜretimini Baskılıyor.   Doxycycline Induces Mitophagy and Suppresses Production of Interferon-β in IPEC-J2 Cells.  Front Cell Infect Microbiol. 2017 Feb 1;7:21. Zhu L, Ding X, Zhang D, Yuan Ch, Wang J, Ndegwa E, Zhu G. 2015 Kurkumin, sığır herpes virüsü tip 1'in MDBK hücrelerine girişini engeller.Curcumin inhibits bovine herpesvirus type 1 entry into MDBK cells.  Acta Virol. 59(3):221-7.   (Orijinali https://d12geb6i3t2qxg.cloudfront.net/webinar_resources/1dbad80d-49af-4791-aab1-1291fd693745.pdf adresindedir.