Hayvanlarda Fiziksel Muayene

Elle fiziksel muayene

Elle yapılan fiziksel muayeneye başlamadan önce, biraz geriye çekilerek birkaç dakika hayvanınıza bakın. Hayvanın duruşu, nefes alışı, enerji seviyesi (hareketliliği) ve genel görünüşü size çok şey anlatır. Aşağıdaki bölgeleri muayene ettiğinizden emin olacak şekilde fiziksel muayene başlayın. Eğer ortada anormal bir durum varsa ya da muayene bulgularından endişe ediyorsanız, veterinerinize danışın. Hayvanınız için neyin normal olduğunu anlamak için elle yapılan muayenede en rahat yer sizin evinizdir.

Burun

Normal: * Nemli ve temizdir. Anormallikler: * Kuru ya da çatlak/pul puldur. * Burun akıntısı (yeşil akıntılı) vardır. * Kanama görülür.

Deri

Deri genel sağlığın önemli bir göstergesidir. Hayvanınızın derisine ve tüylerine dokunun ve herhangi bir kitle ya da ağrılı bir yer olup olmadığına bakın. Birçok yaşlı hayvanda “lipoma” denilen yağ dokuları birikir. Bu kitlelerin iyi huylu mu yoksa kötü huylu mu olduğunu ayırt etmek için veterinerinize danışın ve iğne aspirasyonu yaptırarak kontrol ettirin. Bu basit ve hızlı prosedür veterinerinize şişkinliğin doğasını tanımlayabilmesinde yardımcı olacaktır ve veteriner, ileri tetkik ya da tedavilere gerek olup olmadığına karar verecektir. Normal: * Parlak ve yumuşak bir tüy yapısı vardır. * Deri yumuşaktır ve çatlak değildir. * Çok az koku vardır. Anormallikler: * Tüyler seyrek ya da yama yamadır. * Açık ya da derin yaralar vardır. * Yağlı ya da yeşilimsi akıntılar görülür. * Kötü ya da pis kokular vardır.

Gözler

Normal: * Parlak, nemli ve nettir. * Gözler merkezde olmalıdır. * Pupillalar eşit büyüklükte olmalıdır. * Gözün beyazı renkli olmamalı (örneğin kırmızı ya da sarı olmamalı) ve sadece birkaç kan damarı görünür olmalıdır. * Göze parlak ışık tutulduğunda, pupillalar eşit derecede küçülmelidir. * Oda karanlıkken ya da gözler kapalıyken, pupillar eşit derecede büyümelidir. Anormallikler: * Gözler donuk/sönük, küçülmüştür. Kurudur. Gözlerden katı akıntılar gelir. * Bir ya da iki gözün birden merkezde olmaması durumu vardır. * Pupillaların eşit büyüklükte değildir. * Anormallik işaret eden renkler sarı (sarılık) ve kırmızı (kanlanma) görülür. * Gözlere parlak ışık geldiğinde pupillaların tepki vermemesi ya da birbirlerinden farklı tepki vermeleri durumu vardır. * Karanlıkta pupillaların karanlığa tepki vermemesi ya da birbirlerinden farklı tepki vermeleri durumu vardır. Hayvanınızın gözlerinin beyazlarına ve gözbebeklerinin ışığa verdiği tepkilere özellikle dikkat edin.

Kulaklar

Kronik kulak problemleri hayvanlarda yaygındır ve genellikle sebebi nefes yoluyla içe çekilen polenlerin yarattığı alerjilerdir (insanlardaki bahar nezlesi gibi). Bu alerjik reaksiyona daha sonra ikincil olarak bakteriler ve/veya mantarlar eklenirler, ve böylece kulak enfeksiyonları ortaya çıkar. Kulak enfeksiyonları ağrılı olurlar ve hayvanlar kafalarını sallayıp kulak kepçesini kaşıdıklarında bazen kulak hematomlarına neden olabilirler. Normal: * Deri yumuşak ve yarasızdır. * Temiz ve kurudur. * Hemen hemen kokusuzdur. * Irk için tipik duruştadır. * Ağrısızdır. Anormallikler: * Deride yaralar ya da yara kabukları vardır. Deride şişlikler vardır. Kızarıklık vardır. * Kulak kanalından kabuklu, nemli ya da başka bir tür akıntı gelir. * Kulaktan gelen herhangi bir güçlü koku vardır. * Irka göre tipik duruşun sergilenmemesi durumu vardır; örneğin normalde dik olması gereken kulakların düşük olması. * Ağrılıdır ya da kulaklar şiştir. Hayvanınızın kulakları temiz ve kokusuz olmalıdır.

Ağız

Normal: * Dişler temiz ve beyaz olmalıdır. * Damaklar genellikle bütün hayvanlarda pembe renktedir. Anormallikler: * Diş kökünde tartar birikmiştir. * Damaklar kırmızı, soluk ya da yangılı olmamalıdır. Diş etlerine parmağınızla baskı uygulayın; geriye çektiğiniz zaman rengin tekrar döndüğünü görün. Bu teste Kapiler Dolum Süresi (CRT) denir ve bu, kalbin ve dolaşım sisteminin doğru çalışıp çalışmadığını gösterir. Normal CRT süresi 1-2 saniyedir. 1-2 saniye içerisinde renk eskisine dönmelidir. Bu testi siyah diş etlerine sahip hayvanlarda uygulamak zordur; bu nedenle bu test her hayvanda güvenilir değildir. Diş etleri pembe, dişler temiz ve beyaz olmalıdır.

Boyun, göğüs ve nefes alma

Normal: * Hayvanlar nefes nefese olmadıkları sürece soluklarını duymak zordur. * Solunum sırasında göğüs duvarı kolayca hareket etmelidir. Anormallikler: * Hayvan nefes alırken daha önce çıkarmadığı sıra dışı sesler çıkarır.. * Hayvan göğüs kafesini hareket ettirmek için gözle görülür bir çaba harcar. * Abdomen nefes alış ve verişe aktif olarak dahildir. * Hayvan dirsekleri üzerinden normalden öne uzanır, yatamaz ya da uzanamaz.

Abdomen (karın ve mide)

Hayvanın karnına ve midesine dokunun. Kaburgaların arkasından başlayın ve ellerinizle yavaşça abdomene bastırarak herhangi bir anormallik olup olmadığına bakın. Eğer hayvanınız yeni yemişse, kaburgaların hemen altında, sol tarafta şişlik hissedebilirsiniz. Ellerinizi abdomenin üzerinde gezdirerek (baskı uygulayarak) bedenin arkasına doğru devam edin. Normal: * Herhangi bir şişlik ya da kitle yoktur. * El ile muayene sırasında hayvanın herhangi bir rahatsızlığı yoktur. * Abdominal duvarda herhangi bir gerginlik/şişlik yoktur. Anormallikler: * Herhangi bir şişkinlik ya da kitle vardır. * El ile muayene sırasında hayvan acıdan inler ya da nefes almakta zorlanır. Ağrı olduğunu gösteren herhangi bir işaret, ciddi bir bulgudur. Isırılma riskini önlemek için dikkat edin. * Abdomen sert ya da gergindir ve şiş gözüküyordur. Abdominal muayene sırasında ortaya çıkan herhangi bir ağrı, ciddi bir sorun olabilir. Bu durumda, hemen veterinerinize danışın.

Deri Turgor Testi

Deri Turgor Testi, hayvanınızın dehidrate (susuz) olup olmadığını anlamada en etkili yoldur (bkz. Dehidrasyon). Turgor testi dehidrasyon haricinde kilo kaybı, yaş ve derinin genel durumu gibi başka faktörlerden de etkilenebilir; ancak yine de size hayvanınızın dehidrasyon durumu ile ilgili kabaca bir fikir verir. Bu testi uygulamak için, deriyi göğüs ya da sırt bölgesinden tutup “çadır şeklinde” kaldırın ve hemen bırakın. Test için boyun bölgesindeki deriyi kullanmayın; çünkü ense bölgesindeki deri çok serttir. Bıraktığınızda, çektiğiniz derinin normal pozisyonuna inip inmediğini gözlemleyin. Normal: * Deri normal pozisyonuna hemen geri döner. Anormallikler: * Deri normal pozisyonuna yavaşça döner ya da hafifçe havada kalır. Bu, muhtemel bir dehidrasyon göstergesidir.

Nabız ve kalp atışı

Herhangi bir sorun olmadan hayvanınızın nabzını ölçmeyi öğrenin. Kedi ya da köpekte nabız ölçmek için en ideal yer kasık bölgesindeki femoral aterdir. Parmaklarınızı hayvanın arka bacağının önüne yerleştirin ve elinizin üst kısmı hayvanın karnına değene kadar yukarıya çıkın. Parmak uçlarınızı, bacağın iç kısmında öne ve arkaya hareket ettirerek kanın hızla aktığı arteri bulun. 15 saniye boyunca nabzı sayın ve bu sayımı 4 ile çarpın. Bu rakam size 1 dakikadaki nabzı verecektir (bpm). Nabız oldukça değişken bir veridir ve kısa zaman önce yapılmış bir egzersiz (hareket), heyecan ya da strese bağlı olarak değişebilir. Nabız bulgularını hayvanınızın sağlıklı ya da hasta olduğuna karar vermek için tek veri olarak kullanmayın. Aşağıdaki veriler, evde istirahat eden bir hayvanların verileridir; veteriner kliniğinde, heyecanlanmış ya da hasta hayvanların nabızları daha yüksek (ya da düşük) olabilir. Normal: * Kediler: Dakikada 100-160 nabız. İstirahat eden bir kedinin nabzı daha düşük olabilir. * Köpekler: Dakikada 60-100 nabız. İstirahat eden ya da atletik köpeklerin nabızları daha düşüktür. * Nabız kolayca bulunur, güçlü ve düzenlidir. * Normal istirahat nabzı 15-60 arasındadır. Uyuyan ya da istirahat eden bir kedinin nabzı taban nabız sayısına yakınken, hareket eden bir kedinin nabzı daha yüksektir. * Artan nabzı bir hastalık göstergesi olabilir. Kedinizin istirahat sırasında normal nabzının dakikada 15 olduğunu biliyorsanız fakat bu sayı 30’a çıktıysa, veterinerinize danışmanız gerekmektedir. Anormallikler: * Nabız çok hızlı ya da yavaştır. * Nabız zayıftır, düzensiz ve bulması zordur. Hayvanınızın nabzını düzgün ve sağlıklı bir şekilde ölçmeyi öğrenin.

Ateş

Hayvanınızın ateşini ölçmek hem kolay hem de oldukça önemli bir prosedürdür. Ateş ölçmek için dijital rektal termometre kullanın. Kulak termometreleri yeterince güvenilir değildir; bu nedenle rektal bir termometre kullanılmalıdır. Dijital termometreleri okumak kolaydır ve eczanelerde oldukça uygun fiyatlara temin edilebilir. Rektal termometreleri kullanarak ölçüm yapmak ön bacak ile vücut arasında yapılan ölçümlerden daha doğru sonuç verir. Termometrenin ucunu bir krem sürerek kayganlaştırın. Termometreyi yavaş ve nazik bir şekilde 2-3 santim kadar hayvanın rektumundan içeri itin. Kolayca girmiyorsa, zorlamayın. 2 dakika kadar bekleyin ve sonrasında derecede yazan rakamı kaydedin. Normal: * Hayvanın ateşi 38-39 derece arasında olmalıdır. * Rektumdan çıkarılan termometre temiz olmalıdır. Anormallikler: * Hayvanın ateşi 37 dereceden düşük ya da 39 dereceden yüksektir. * Rektumdan çıkarılan termometrede ishal, katranımsı bir dışkı ya da kan vardır. Eğer ateşini ölçtüğünüz hayvan kedi ise, birinden yardım olmanız gerekebilir. Eğer kedinin sizi ısırma riski var ise, ateş ölçümünü tek başınıza yapmamanızı öneririz. NOT: Hayvanınızın normal değerlerini öğrenin. Bu değerleri tabloya kaydedin. Herhangi bir sorun olduğunda fark edebilmek için hayvanınızı yakından takip edin, gözlemleyin. Normal değerleri bilirseniz, bir sorun olduğunda zamanında fark edebilir ve erken müdahalede bulunabilirsiniz. DEĞERLER TABLOSU Kilo: Nabız: Dakikada Solunum: Dakikada Ateş: Damak/diş eti rengi: Gözlerin beyazı: